Ο πρόεδρος της Ρωσικής Ένωσης Βιομηχάνων και Επιχειρηματιών (ΡΕΒΕ), πρώην αναπληρωτής πρωθυπουργός της ρωσικής κυβέρνησης, και ένας από τους εγκεφάλους των εμπορικών μεταρρυθμίσεων στη Ρωσία στις αρχές της δεκαετίας του ΄90, Αλεξάντρ Σόχιν, σε αποκλειστική συνέντευξή του στην RBTH δίνει τη δική του εκδοχή σχετικά με το εάν η ρωσική οικονομία θα καταφέρει να ξεπεράσει τα εμπόδια που δημιουργούν οι κυρώσεις και οι αντι-κυρώσεις, και θα αναδιαρθρώσει τις δομές της στις σημερινές, δύσκολες συνθήκες.
Αναλυτικά, η συνέντευξή του έχει ως εξής:
Αλεξέι Λοσάν: Μερίδα οικονομολόγων εκτιμά ότι η ρωσική οικονομία μόνο κερδισμένη θα βγει από τις κυρώσεις. Αντίθετα, άλλοι, εμφανίζονται αισιόδοξοι. Θεωρείτε βάσιμη αυτή την αισιοδοξία;
Αλεξάντρ Σόχιν: Για πολλούς τομείς, και ειδικότερα την αγροτική οικονομία, ανοίγει ένα παράθυρο ευκαιριών, προκειμένου να «ανακτήσουν» το χαμένο κομμάτι της εσωτερικής αγοράς. Μάλιστα, τα στοιχεία της ΡΕΒΕ δείχνουν τις τελευταίες εβδομάδες βελτίωση της κατάστασης όσον αφορά τη ζήτηση των προϊόντων ρωσικών εταιριών.
Αναμφισβήτητα, η υποτίμηση του ρουβλιού και ο περιορισμός των εισαγωγών αφήνουν εν μέρει το στίγμα τους. Συνολικά όμως, το επιχειρηματικό κλίμα έχει βελτιωθεί κάπως σε σύγκριση με τους προηγούμενους μήνες, παρ’ ότι εξακολουθεί να βρίσκεται ελάχιστα κάτω από το θετικό όριο. Τον Αύγουστο ο δείκτης ήταν στις 49,6 μονάδες, με ελάχιστο δυνατό ζητούμενο τις 50 μονάδες.
Πάντως, η υποκατάσταση των εισαγωγών, ιδιαίτερα όσον αφορά τα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, απαιτεί χρόνο. Επομένως, ο συγκεκριμένος στόχος είναι αδύνατο να επιτευχθεί μέσα σε ένα-δυο μήνες. Αυτό όμως, δεν σημαίνει ότι ο εκσυγχρονισμός της ρωσικής βιομηχανίας και η αύξηση της παραγωγής καινοτόμων προϊόντων μπορεί να αφεθεί για το απώτερο μέλλον, διότι θα είναι αργά.
Οι επιχειρήσεις θα υποστούν συνέπειες
ΕΡ: Ποιος ο αντίκτυπος από την πολιτική αστάθεια, εξαιτίας της ουκρανικής κρίσης στις ρωσικές επιχειρήσεις; Χάνουμε τους παραδοσιακούς εταίρους μας;
ΑΠ: Ουδείς μπορεί να υποστηρίξει ότι οι επιχειρήσεις θα μείνουν ανεπηρέαστες από την επιβολή των κυρώσεων. Ιδιαίτερα δυο τομείς καίριας σημασίας: Η προσέλκυση οικονομικών πόρων και νέων τεχνολογιών. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, ο περιορισμός της πρόσβασης στην μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση έχει ήδη επηρεάσει το κόστος δανεισμού των ρωσικών εταιριών στις αγορές του εξωτερικού. Η δυναμική της μείωσης της κεφαλαιοποίησης των ρωσικών εταιριών εκτιμάται στο 15%-20% σε σχέση με την 16η Ιουλίου 2014 (πτώση του δείκτη του Χρηματιστηρίου Μόσχας στις 1250-1180 μονάδες).
Είναι δύσκολο να γίνει κάποια εκτίμηση για τον τομέα των νέων τεχνολογιών, αλλά μπορεί να υπάρξουν μακροπρόθεσμες συνέπειες στον εκσυγχρονισμό της ρωσικής οικονομίας. Υπάρχουν εταιρείες που αναγκάστηκαν να αναστείλουν τα προγράμματά τους, ειδικά όσον αφορά τις επενδύσεις. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της κρατικής κοινοπραξίας, Rosnano, η οποία επί δύο χρόνια επεξεργαζόταν ένα πολύ σημαντικό πρόγραμμα, τη δημιουργία Ταμείου Αμεσων Επενδύσεων με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης. Το ύψος των επενδύσεων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας είχε υπολογιστεί σε πάνω από 100 εκατ. δολάρια. Όπως έχει σήμερα η κατάσταση, τα σχέδια αυτά πιθανότατα δεν θα υλοποιηθούν. Γεγονός που θα έχει συνέπειες στην προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων και στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών.
Ωστόσο, υπάρχουν και οι παραδοσιακοί εταίροι, οι οποίοι δεν σχεδιάζουν να αποχωρήσουν από τη ρωσική αγορά. Πρόκειται, τόσο για Τράπεζες (Raiffeisenbank, Deutsche Bank, Morgan Stanley), όσο και για εταιρίες ενέργειας (Royal Dutch Shell, BP, E.ON Ruhrgas AG, Schneider Electric, Fortum Corporation), καθώς και για κατασκευαστές τεχνικών μέσων και εξοπλισμού, και παραγωγούς τροφίμων (Philips, Nestle, Unilever, LG Electronics).
Οχι στον προστατευτισμό και τον απομονωτισμό
ΕΡ: Πολλές Δυτικές εταιρίες φοβούνται ότι η Ρωσία θα στραφεί στον προστατευτισμό και τον οικονομικό απομονωτισμό. Αραγε, η Ρωσία άλλαξε προτεραιότητες στην οικονομική πολιτική της;
ΑΠ: Η επιχειρηματική κοινότητα της Ρωσίας συνεργάζεται ενεργά με τις αντίστοιχες του εξωτερικού. Επομένως, δεν μπορούμε να μιλάμε για απομονωτισμό.
Παρά την αναστολή της διαδικασίας ένταξης της Ρωσίας στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, εξακολουθούμε να εργαζόμαστε για τον εναρμονισμό της ρωσικής νομοθεσίας με τους κανόνες του ΟΟΣΑ. Εξάλλου, θεωρούμε ότι κάτι τέτοιο είναι σημαντικό για τις ρωσικές επιχειρήσεις και τις ξένες εταιρίες που δραστηριοποιούνται στη Ρωσία, αφού δημιουργεί ένα κοινό ρυθμιστικό και νομικό περιβάλλον. Αναμφίβολα, επιδιώκουμε τη διεύρυνση της συνεργασίας με τις χώρες της Ασίας και του Ειρηνικού. Αλλά αυτό δεν γίνεται για να υποκαταστήσουμε τη συνεργασία μας με την Ευρώπη. Αντίθετα, θέλουμε να την εμβαθύνουμε.Η Ρωσία, επίσης, για μεγάλο διάστημα πορευόταν προς ένταξη στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, και σήμερα τηρεί τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει εντός του ΠΟΕ. Πρέπει να εκμεταλλευτούμε όλες τις δυνατότητες που μας προσφέρει ο Οργανισμός, και να ενεργοποιήσουμε το «εργαλείο» του ΠΟΕ όσον αφορά τις εμπορικές διαφορές, για παράδειγμα στις διαδικασίες αντιντάμπινγκ (σ.σ. μέτρα κατά της πώλησης προϊόντων στην εξωτερική ή εσωτερική αγορά σε τεχνητά μειωμένες τιμές, μικρότερες από τη λιανική τιμή ή από το κόστος παραγωγής).
ΕΡ: Τα τελευταία χρόνια η οικονομική ανάπτυξη επιβραδύνεται συνεχώς. Που οφείλεται; Και πώς θα αναστραφεί αυτή η τάση;
ΑΠ: Οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε διαρθρωτικά προβλήματα της ρωσικής οικονομίας και στο ανεπαρκώς ευνοϊκό επενδυτικό κλίμα. Επιπλέον, είναι πολύ ισχυρός ο παράγοντας του απρόβλεπτου κατά την λήψη στρατηγικών αποφάσεων, κυρίως εκεί που τα πάντα εξαρτώνται από το Δημόσιο, και λιγότερο από τους εξωτερικούς παράγοντες.
Τα τελευταία χρόνια μειώθηκε το πρόβλημα της διαφθοράς. Ομως, εξακολουθεί να περιλαμβάνεται μέσα στα πέντε κυριότερα εμπόδια που εμποδίζουν την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας. Ακόμη, δεν έχουν εξαλειφθεί τα διοικητικά και γραφειοκρατικά εμπόδια. Είναι γεγονός, πάντως, ότι πολλές περιοχές έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν ένα πιο ευνοϊκό περιβάλλον για τις επιχειρήσεις από αυτό που επικρατεί στη χώρα συνολικά.
Φέτος τέσσερις κορυφαίες επιχειρηματικές Ενώσεις της Ρωσίας, μεταξύ αυτών η ΡΕΒΕ, και ο Οργανισμός Στρατηγικών Πρωτοβουλιών, προέβησαν σε μια πιλοτική εθνική αξιολόγηση του επενδυτικού κλίματος στα γεωγραφικά διαμερίσματα της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Νικητές αναδείχθηκαν οι Περιφέρειες Καλούγκα, Ουλιάνοβσκ, Κοστρομά, Κρασναγιάρσκ και η Δημοκρατία του Ταταρστάν. Συμμετείχαν στην αξιολόγηση 21 περιοχές. Η επόμενη θα επεκταθεί σε όλα τα γεωγραφικά διαμερίσματα της Ρωσίας.
Ευνοϊκές συνθήκες από την Τελωνειακή Ενωση
ΕΡ: Η Ρωσία σκοπεύει να εμβαθύνει τις σχέσεις της με τις χώρες της Τελωνειακής Ένωσης. Τι σημαίνει αυτό για τις ξένες εταιρίες και τους εξαγωγείς προς τη Ρωσία;
ΑΠ: Η δημιουργία της Τελωνειακής Ένωσης και της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης δημιουργεί πρόσθετες ευκαιρίες για ξένες εταιρίες υπό τη μορφή της διεύρυνσης της αγοράς αγαθών, υπηρεσιών, κεφαλαίου και εργασίας. Λειτουργεί δε, βάσει κοινών κανόνων, που συμφωνούν με αυτούς του ΠΟΕ.
ΕΡ: Το 2013 η Ρωσία προήδρευσε στην G20, και η ΡΕΒΕ, της οποίας ηγείσθε, στην Business 20. Στάθηκε δυνατό να στηθούν γέφυρες συνεννόησης με τους ξένους εταίρους;
Εργαστήκαμε και εξακολουθούμε να δουλεύουμε σε στενή συνεργασία με τους συναδέλφους μας από τις χώρες της G20, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στους εταίρους μας από την διοικητική «Τρόικα», δηλαδή τους εξουσιοδοτημένους εκπροσώπους των επιχειρηματικών κύκλων του Μεξικού και της Αυστραλίας. Τελικά το πακέτο των συστάσεων προς τους εκείνους που βρίσκονται στις ηγετικές θέσεις, το οποίο εγκρίθηκε στη Σύνοδο Κορυφής της Β20, τον Ιούλιο στο Σύδνεϋ, βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη «Λευκή βίβλο» που είχε παραδοθεί στους ηγέτες των κρατών και κυβερνήσεων της G20 το Σεπτέμβριο του 2014 στην Αγία Πετρούπολη. Τώρα εργαζόμαστε προκειμένου να συνεχίσουν να κινούνται όλα στο ίδιο μήκος κύματος και την επόμενη χρονιά, όταν η προεδρεία της G20 θα περάσει στην Τουρκία.ΑΠ: Κοινή πεποίθηση στην Β20 ήταν ότι η ρωσική προεδρεία ήταν η περισσότερο επιτυχημένη σε όλη τη διάρκεια της δραστηριότητας του συγκεκριμένου Οργανισμού. Χωρίς να υποτιμώ όσα πέτυχαν οι προηγούμενοι, θα σημειώσω ότι σε αριθμό μετεχόντων, καθώς και σε ποσότητα και ποιότητα αποτελέσματος, η προεδρεία μας ήταν η καλύτερη απ’ όλες. Είναι ενδεικτικό ότι ο αριθμός των προτάσεων που ετοιμάστηκαν από επτά ομάδες εργασίας, ξεπέρασε τις 140. Οι περισσότερες από τις μισές αποτυπώνονται στα τελικά κείμενα της περσινής Συνόδου Κορυφής της G20.
Οχι στην επιπλέον φορολόγηση
ΕΡ: Πόσο σημαντικός γίνεται ο ρόλος Οργανισμών, όπως η ΡΕΒΕ, στις συνθήκες του εξαγγελθέντος από την κυβέρνηση μεγάλου προγράμματος αντικατάστασης των εισαγωγών; Ποιες προτάσεις ετοίμασε η Ένωση;
ΑΠ: Ένα από τα πιεστικότερα προβλήματα για τις επιχειρήσεις, στο οποίο η ΡΕΒΕ δίνει τεράστια προσοχή, είναι η έλλειψη καταρτισμένων στελεχών. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας που πραγματοποιήσαμε, το 70% των εταιριών αντιμετωπίζουν πρόβλημα ανεπάρκειας ειδικευμένου προσωπικού, ενώ περισσότερες από τις μισές με την έλλειψη χειριστών ειδικού εξοπλισμού. Δίχως ριζικές αλλαγές στον τομέα της στελέχωσης, η υλοποίηση του προγράμματος υποκατάστασης των εισαγωγών είναι αδύνατο.
Η βασική πρόταση της Ένωσης είναι να μην αυξηθεί η φορολογική επιβάρυνση των επιχειρήσεων. Το να επιτευχθεί αυτό, αποδείχθηκε το δυσκολότερο απ’ όλα, καθώς εξετάζεται μια ολόκληρη σειρά από πρωτοβουλίες για την αύξηση της φορολόγησης και των υποχρεωτικών ασφαλιστικών πληρωμών. Η Ένωση, πάντως, ελπίζει ότι θα πείσει την κυβέρνηση για την ανάγκη ενθάρρυνσης της επιχειρηματικότητας και όχι του περιορισμού της ανάπτυξής της με την εισροή στον προϋπολογισμό όλο και περισσότερων χρημάτων από φόρους.
