Οι σωτήρες τελείωσαν
2014-06-20 18:49
Είμαστε περίεργα φρούτα. Γκρινιάζουμε για το παραμικρό και πάντα για όλους τους άλλους εκτός από εμάς. Για τα λάθη που κάνουν άλλοι, φίλοι κι αντίπαλοι, αλλά όχι εμείς οι ίδιοι. Βέβαια τώρα, που ένα ιδιαίτερα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας υποφέρει, που εργασιακά και δημοκρατικά δικαιώματα θυσιάζονται στο όνομα μιας ψευδώνυμης ανάπτυξης, που η ανασφάλεια έχει κυριεύσει τους πολίτες, η γκρίνια δικαιολογείται σε έναν σημαντικό βαθμό.
Παρόλα αυτά, η γκρίνια, όταν δεν μετουσιώνεται σε πράξεις αλλαγής ρότας, δεν μπορεί να εκληφθεί ως κάτι θετικό. Αντιθέτως, μοιάζει να αποτελεί βαλβίδα εκτόνωσης που επιτρέπει στην πειραματική χύτρα να λειτουργεί και να βράζει δικαίους και αδίκους.
Σίγουρα δεν είναι όλοι ίδιοι και σίγουρα ο στρουθοκαμηλισμός δεν αφορά όλη την κοινωνία. Όμως, η σιωπή και η κλάψα δεν μπορεί να είναι επιλογή. Όχι πια. Και δεν μπορεί να είναι επιλογή κυρίως για όλους όσοι εμφορούνται από πανανθρώπινα ιδανικά, που πιστεύουν ότι η δικαιοσύνη και η αλληλεγγύη δεν είναι μόνο όμορφα λόγια, αλλά βασικές πολιτικές και κοινωνικές επιδιώξεις. Από την άλλη εννοείται ότι ούτε οι άναρθρες κραυγές, οι μεγαλοϊδεατισμοί και οι υπερεπαναστατικές κορώνες μπορούν να είναι οι οδηγοί μας, ιδίως όταν δεν συνοδεύονται από τη σκιαγράφηση ενός πειστικού μέλλοντος και δεν λαμβάνουν υπόψη την κοινωνικοπολιτική συγκυρία.
Τι μπορούμε να κάνουμε; Να αναλογιστούμε όλοι τις ευθύνες μας και τις δυνατότητες που έχει ο καθένας μας να συμβάλει θετικά στην αλλαγή κατεύθυνσης. Να ξεκινήσουμε από το σπίτι και την καθημερινότητά μας, να επεκταθούμε στην οικογένειά μας, στη γειτονιά και στην εργασία μας (όσοι τυχεροί έχουν). Να γίνει πράξη η ηθική υπεροχή που εξακολουθεί να διατηρεί αυτή η πλευρά του πολιτικού φάσματος.
Να μην επιτρέπουμε αδικίες, να μην κλείνουμε τα μάτια σε αντικοινωνικές συμπεριφορές, να μην στρέφουμε τα βέλη μας προς τους αδύνατους, αλλά προς τους πιο ισχυρούς από εμάς, προκαλώντας τους όχι με κούφια λόγια, αλλά με ισχυρή τεκμηρίωση και αξιόλογα παραδείγματα. Ταυτόχρονα να μην επιβραβεύουμε τους μικροαπατεώνες, θεωρώντας ότι μόνο τα μεγάλα ψάρια είναι το πρόβλημα. Τα μεγάλα ψάρια δεν ζουν χωρίς υποτακτικούς και συνενόχους και η αναζήτηση τέτοιων πρόθυμων γίνεται συνήθως μέσα από τη δεξαμενή των «small time crooks».
Χωρίς να αλλάξουμε εμείς, τίποτα δεν θα αλλάξει. Γιατί ο βιώσιμος προοδευτικός μετασχηματισμός του κράτους και γενικότερα της κοινωνίας δεν θα γίνει με το μαγικό ραβδάκι ενός αρχηγού ή μιας ηγετικής ομάδας. Ούτε χάρη στην καλοσύνη κάποιων απροσδιόριστων άλλων. Ούτε θα γίνει αν 10 Ταλλεϋράνδοι καταφέρουν να στριμώξουν τους Μέττερνιχ της αντίπαλης όχθης μηδενίζοντας το χρέος. Δεν θα γίνει ούτε αν αύριο κιόλας γυρίσουμε ως εκ θαύματος στην προκρίσης εποχή.
Θα γίνει μόνο με την καθιέρωση θεσμών που θα επιμερίζουν σωστά τα βάρη, που θα καθιερώνουν ακλόνητους και διαφανείς κανόνες για όλους. Θα γίνει ως αποτέλεσμα λαϊκής απαίτησης κι όχι ως δείγμα γραφής μιας κάποιας πρωτοπορίας, επαναστατικής ή μη. Μα, για να πραγματοποιηθούν όλα αυτά, θα πρέπει από κάπου να ξεκινήσουμε. Και αυτό το κάπου δεν είναι μόνο το κράτος, αλλά κυρίως εμείς.
Άσε που το κράτος, όπως είναι σήμερα, και να ήθελε αύριο να παίξει τον ρόλο της ατμομηχανής για το σύνολο των πολιτών, απλά δεν θα μπορούσε. Κι εκεί θα απαιτηθούν πολλές αλλαγές, και εκεί λοιπόν θα πρέπει να είναι μέγιστο ζητούμενο ο ριζοσπαστικός μετασχηματισμός υπηρεσιών και διαδικασιών, με σκοπό την ανάληψη αναπτυξιακών δραστηριοτήτων, την άμβλυνση των ανισοτήτων, την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, τον σωστό έλεγχο και την αδέκαστη εξυπηρέτηση προς όφελος των πολλών κι όχι των λίγων, προς όφελος όλων κι όχι κάποιων εκλεκτών.
Ρομαντικά όλα τα παραπάνω; Πιθανότατα ναι. Αλλά, αν πιστεύουμε ότι μπορούμε να πιάνουμε ψάρια χωρίς να βραχούμε ή αν πιστεύουμε ότι για να πιάσουμε ψάρια αρκεί να πετάξουμε δυναμίτη, ας συνεχίσουμε στον ίδιο δρόμο κι ας συνεχίσουμε να γκρινιάζουμε περιμένοντας τον από μηχανής θεό.
Δεν πρόκειται να έρθει! Οι σωτήρες τελείωσαν.
