του Γ. Αγγέλη
Μένουν περίπου 48 ώρες για να μάθει ο ...πλανήτης αν οι ΗΠΑ θα δρομολογήσουν την αύξηση του κόστους του χρήματος αυξάνοντας τα βασικά επιτόκια του δολαρίου. Και όσο αν αυτό φαίνεται παράδοξο η απόφαση αυτή αφορά και την Αθήνα.
Οι πιθανότητες που οι αναλυτές δίνουν σε μία απόφαση αύξησης των επιτοκίων είναι αυτή την στιγμή στο επίπεδο του 75% και μόνο ένα 25% των αναλυτών εκτιμούν ότι η Yellen μπορεί να διστάσει για άλλη μία φορά.
Η έναρξη του ανοδικού κύκλου στα αμερικάνικα επιτόκια είναι αυτή που προκαλεί ρίγη στις διεθνείς αγορές και όχι η πρώτη αύξηση κατά 0,25% που πιθανολογούν όσοι θεωρούν την αύξηση δεδομένη. Είναι σαφές ότι μετά από τρία προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης από την Fed, η αλλαγή αυτή στην νομισματική πολιτική των ΗΠΑ θα προκαλέσει μία αρνητική ανατροπή στις συνθήκες ρευστότητας που επικρατούσαν τα τελευταία χρόνια.
Και αυτή η αλλαγή έχει ήδη προκαλέσει μία στροφή στις ροές κεφαλαίων όπως επισημαίνει το Capital.gr (από το φθινόπωρο του 2013) όταν η Fed επιβεβαίωσε την πρόθεσή της αφενός να σταματήσει τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης και αφετέρου να αποσυμπιέσει το διεθνές τραπεζικό σύστημα από τους κινδύνους της διογκούμενης ρευστότητας.
Να σημειωθεί εδώ ότι το μεγαλύτερο μέρος του τρίτου προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης είχε απορροφηθεί άμεσα και έμμεσα από τις ευρωπαϊκές τράπεζες.
Ηδη η διακοπή των προγραμμάτων έχει προκαλέσει ένα πρώτο κύκλο "εξόδου” κεφαλαίων από τις αναπτυσσόμενες οικονομίες εδώ και ένα χρόνο με αποτέλεσμα να έχουν καταρρεύσει οι ισοτιμίες πολλών ισχυρών περιφερειακών νομισμάτων με δραματικές συνέπειες –σε συνδυασμό με την διεθνή οικονομική επιβράδυνση– στις τιμές των πρώτων υλών. Τις πολιτικές συνέπειες αυτών των οικονομικών εξελίξεων τις βλέπουμε να εξελίσσονται στην Λ. Αμερική με ανατροπές κυβερνήσεων και καθεστώτων που δεν κατάφεραν να αντιδράσουν σε αυτά.
Την ίδια στιγμή ο Draghi έκρινε οτι ήταν η στιγμή για να δρομολογήσει το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης για να στηρίξει τις "αμυνες” των ευρωπαϊκών τραπεζών, όσο η ενοποίηση του ευρωσυστήματος ακόμα καρκινοβατεί.
Οι συνέπειες για την Ελλάδα
Αν στις Ουάσιγκτον η Yellen σε λίγα 24ωρα αποφασίσει το μεγάλο βήμα η άνοιξη του 2016 θα μπορούσε να γίνει εξαιρετικά ενδιαφέρουσα για την Ελλάδα. Όχι αναγκαστικά ...θετικά.
Όταν στα τέλη του 2013 η Fed αποφάσισε οριστικά και τελεσίδικα να αρχίσει από την Ιανουάριο του 2014 την σταδιακή διακοπή του τρίτου προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης οι αγορές αντέδρασαν με μία συγκρατημένη αλλά ταυτόχρονα...απότομη αλλαγή κατεύθυνσης στις ροές κεφαλαίων.
Ο τεράστιος δανεισμός σε δολάριο προς την... πλανητική περιφέρεια άρχισε σε ενα μέρος του να επιστρέφει στην "ασφάλεια” και στα μητροπολιτικά κέντρα του χρηματοπιστωτικού συστήματος δηλαδή στις ΗΠΑ και εν μέρη στην Ευρώπη.
Η "επιστροφή” αυτή έγινε η πλατφόρμα και στήριξε με καθοριστικό τρόπο την περιβόητη τότε καμπάνια του "sucess story” στην Ελλάδα, η οποία σε συνδυασμό με την πολιτική διαχείριση της προεκλογικής καμπάνιας των ευρωεκλογών και των δημοτικών εκλογών, έδωσε σημαντικά περιθώρια για την πρώτη επιστροφή στις αγορές με την επιτυχή έκδοση πενταετούς ομολόγου και τον προγραμματισμό έκδοσης τριετούς για λίγο αργότερα.
Βέβαια οι διεθνείς αλλά κι εγχώριες εξελίξεις τέλειωσαν πρόωρα την "άνοιξη” εκείνη και επανήλθαμε γρήγορα στην οικεία πλέον... ομαλότητα της αβεβαιότητας.
Στην πραγματικότητα η Ελλάδα την άνοιξη του 2014 ανέβηκε... για λίγο στο κύμα που προκάλεσε η απόφαση της Fed – βοηθούσης της ρητορικής του Draghi και της φαινομενικά ομαλής εξέλιξης τότε της αξιολόγησης του Β μνημονίου – για να επανεμφανισθεί στις αγορές και να εκμεταλλευθεί την διεθνή συγκυρία.
Μπορεί τώρα να ξαναγίνει αυτό, καθώς τα "κύμματα” από το τσουνάμι μετακίνησης κεφαλαιακών όγκων που θα προκαλέσει η απόφαση της Fed θα περάσει και πάλι – εν μέρη – από την Ευρωζώνη αναζητώντας χαμένες αποδόσεις;
Η θετική απάντηση είναι εξαιρετικά αμφίβολη γιατί κάτι τέτοιο θα απαιτούσε ενα σχεδιασμό που δεν φαίνεται να υπάρχει ή τουλάχιστον να ετοιμάζεται είτε σε πολιτικό είτε σε οικονομικό επίπεδο.
Κάτι τέτοιο για παράδειγμα θα μπορούσε να εξασφαλισθεί αν η συζήτηση για το χρέος μπορούσε να είναι επιτυχής το αργότερο μέχρι τον Μάρτιο. Και υπό τις παρούσες συνθήκες δαν φαίνεται σαν δυνατότητα ούτε από την Ευρωζώνη ούτε από το ΔΝΤ.
Είναι αναγκαίο όμως εδώ να υπενθυμίσουμε και την άλλη πλευρά αυτής της κατάστασης.
Το 1994 η Fed – χωρίς να προειδοποιήσει είναι αλήθεια τις αγορές – είχε προχωρήσει σε μία μικρή αύξηση των επιτοκίων μετά από ενα πάγωμα έξι ετών.
Τότε οι ζημιές που ακολούθησαν σε διάστημα λίγων μηνών ήταν περί τα 3,5 τρισ. δολ. μόνο στις αγορές ομολόγων.
Και τα απόνερα από το τσουνάμι αυτό προκαλούσαν σεισμούς στην Ασία και στις αναδυόμενες αγορές ολόκληρη την δεκαετία.
Τώρα η απόφαση αυτή έχει "ζυμωθεί” εδώ και καιρό στις αγορές. Αυτό όμως δεν λέει και πολλά αν κρίνουμε από τον mega – σεισμό που προκάλεσε τον Αύγουστο για τρεις μέρες στην αγορές, η φήμη και μόνο οτι η αύξηση των επιτοκίων επρόκειτο να γίνει μέσα στον ίδιο μήνα...
