Του Vincenzo Scarpetta
Το ρολόι έχει αρχίσει να χτυπάει
Ο Pedro Sanchez, ο ηγέτης του Ισπανικού Σοσιαλιστικού Κόμματος (PSOE), δεν κατόρθωσε στην πρώτη του προσπάθεια, να ψηφιστεί ως ο νέος πρωθυπουργός- καθώς έχασε στην ψήφο εμπιστοσύνης στην κάτω βουλή του ισπανικού κοινοβουλίου, με 219 υπέρ έναντι 130 κατά. Το αποτέλεσμα δεν αποτέλεσε έκπληξη αλλά ήταν παρόλα αυτά σημαντικό, καθώς έχει βάλει το ρολόι σε κίνηση. οι Ισπανοί βουλευτές έχουν τώρα διορία μέχρι τις 2 Μαΐου για να εκλέξουν πρωθυπουργό, αλλιώς θα πρέπει να διεξαχθούν επαναληπτικές εκλογές.
Η οξεία συζήτηση καθιστά δύσκολη την επίτευξη μιας λύσης
Το οξύ ύφος της συζήτησης καθιστά δύσκολο να προβλεφθεί μια λύση στις συνομιλίες για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Ο Mariano Rajoy, ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός και ηγέτης του κεντροδεξιού Λαϊκού Κόμματος (ΡΡ), αφιέρωσε τον χρόνο που διέθετε για να μιλήσει στην Βουλή, για να γελοιοποιήσει τον Sanchez και την προσπάθειά του να σχηματίσει μια κυβέρνηση –κατηγορώντας τον Σοσιαλιστή ηγέτη ότι σπαταλά τον χρόνο όλων με μια φάρσα. Δεδομένου ότι το ΡΡ τελικά θα χρειαστεί το PSOE για εταίρο εάν θέλει να έχει οποιαδήποτε πιθανότητα να σχηματίσει μια κυβέρνηση, το γεγονός ότι ο Rajoy επέλεξε να ρίξει τις γέφυρες αντί να τις χτισει, τον έκανε να μοιάζει με κάποιον που βρίσκεται ήδη σε mood προεκλογικής εκστρατείας.
Ο Sanchez δέχθηκε επίσης επίθεση από τον ηγέτη των Podemos, Pablo Iglesias, ο οποίος άσκησε έντονη κριτική εναντίον του για την επίτευξη μιας συμφωνίας με το κεντρώο κομμα Ciudadanos αντί να επιδιώξει να δημιουργήσει έναν αριστερό συνασπισμό.
Ποιος φοβάται τις νέες εκλογές;
Ωστόσο, αν υποτεθεί ότι ο Sanchez ηττηθεί ξανά, η προοπτική μιας επανάληψης των εκλογών ασφαλώς θα αποτελέσει έναν παράγοντα στις συζητήσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης στις επόμενες εβδομάδες. Έχοντας αποκλείσει μια αριστερή συμμαχία (καθώς αυτό θα σήμαινε ότι θα έπρεπε να στηριχτεί στα καταλανικά αποσχιστικά κόμματα), το PSOE θα πρέπει να αποφασίσει ποιο θα είναι το μικρότερο κακό: να αγωνιστεί σε μια προεκλογική εκστρατεία στην οποία θα δεχθεί επίθεση και από τις δύο πλευρές, και από το ΡΡ και από το Podemos, ή να υποστηρίξει μια πρωτοβουλία του ΡΡ για τον σχηματισμό μιας κυβέρνησης μειοψηφίας –κάτι που φαίνεται ένας εγγυημένος τρόπος να χάσει ψηφοφόρους προς το Podemos. Και αυτό διότι η προτιμώμενη επιλογή του PSOE –μια συμμαχία με Podemos και Ciudadanos- συνεχίζει να είναι εκτός συζήτησης καθώς και τα δύο νέα κόμματα θεωρούν ασυμβίβαστο το ένα με το άλλο.
Το ΡΡ είναι σε ελαφρώς καλύτερη θέση. Στο τέλος της ημέρας, κέρδισε τις περισσότερες ψήφους στις γενικές εκλογές του Δεκεμβρίου –και θα μπορούσε εκ τούτου να χρησιμοποιήσει την προεκλογική εκστρατεία για να κατηγορήσει το PSOE ότι δεν άφησε το κόμμα με την μεγαλύτερη εκπροσώπηση στη βουλή, να σχηματίσει μια κυβέρνηση. Ωστόσο, το πρόσφατο κύμα κατηγοριών διαφθοράς θα μπορούσε να έχει μία επίδραση στην περίπτωση νέων εκλογών –αν μη τι άλλο διότι θα μπορούσε να είναι πιο δύσκολο για τον Rajoy και το κόμμα του να πείσει τους ψηφοφόρους ότι πρόκειται απλώς για "μεμονωμένες περιπτώσεις" και "σάπια μήλα" παρά για μια συστημική αποτυχία εντός του ΡΡ.
Σε κάθε περίπτωση, ο Rajoy έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα ήθελε να προσπαθήσει να σχηματίσει μια κυβέρνηση εάν ο Sanchez αποτύχει να το κάνει. Σε αυτό το σημείο ωστόσο, θα ερχόταν σχεδον αναπόφευκτα αντιμέτωπος με ερωτήματα για τον δικό του ρόλο. Ο ηγέτης των Ciudadanos, Albert Rivera για παράδειγμα, ήδη δήλωσε ότι θεωρεί τον Rajoy ως ακατάλληλο να ηγηθεί μιας μεταρρυθμιστικής κυβέρνησης –δεδμένου ότι εξ ορισμού, ενσαρκώνει τη συνέχεια με το παρελθόν. Ο Rajoy θα ήταν προετοιμασμένος να παραχωρήσει τη θέση του σε κάποιον άλλο από το κόμμα εάν αυτό καθιστούσε την επίτευξη μιας συμφωνίας πιο εύκολη;
Αναφορικά με το Podemos, ήδη εξήγησα γιατί πιστεύω ότι το κόμμα με επικεφαλής τον Pablo Iglesias πρόκειται να είναι το περισσότερο κερδισμένο από τις επαναληπτικές εκλογές. Η χθεσινή συζήτηση ήταν ένα περαιτέρω βήμα προς τον τελικό στόχο: την αντικατάσταση του PSOE ως το μεγαλύτερο αριστερό κόμμα στην Ισπανία. Ως εκ τούτου, θα περίμενα το Podemos να συνεχίσει την σκληρή κριτική σε όλη τη διαδρομή.
Δύο μήνες είναι μεγάλο διάστημα στην πολιτική και πολλά πράγματα μπορεί να αλλάξουν, αλλά η πιθανότητα να σχηματιστεί μια κυβέρνηση, φαίνετα μικρή τώρα. Μοιάζει όλο και περισσότερο σαν η ακούσια πρόβλεψη του Rajoy τον προηγούμενο μήνα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, να βγει αληθινή. Η επανάληψη των εκλογών ωστόσο, δεν θα μπορούσε να λάβει χώρα μέχρι τις 26 Ιουνίου. Αυτό θα σήμαινε περισσότερο από έξι μήνες υπό μια υπηρεσιακή κυβέρνηση και χωρίς εγγύηση για ένα λιγότερο κατακερματισμένο αποτέλεσμα. Ένα κύμα πολιτικής αβεβαιότητας το οποίο η Ισπανία θα μπορούσε να είχε αποφύγει.
