Πώς ο πρωθυπουργός βρέθηκε ανάμεσα στις συμπληγάδες των βουλευτών του, που δέχονται παροτρύνσεις από τους ψηφοφόρους να μην «περάσει» Αγροτικό - Ασφαλιστικό, και των δανειστών, που απαιτούν εφαρμογή των δεσμεύσεων
Από τον
Ανδρέα Καψαμπέλη
Υποχρεωμένος να πορευτεί (μόνο) με τους 153 βουλευτές της κυβερνητικής πλειοψηφίας είναι ο Αλέξης Τσίπρας για την ψήφιση του νέου Ασφαλιστικού, το οποίο πάντως τείνει να αποτελέσει θρυαλλίδα γενικότερων εξελίξεων. Οι ελπίδες ότι μπορεί να διευρυνθεί στη Βουλή η βάση στήριξης των αλλαγών έχουν εξανεμιστεί, ενώ οι δηλώσεις και τα γεγονότα της τελευταίας εβδομάδας επιβεβαίωσαν την αποκάλυψη της «κυριακάτικης δημοκρατίας» ότι παγώνουν τα σενάρια περί οικουμενικής κυβέρνησης με συμμετοχή και της Ν.Δ. ύστερα από τη σημερινή εκλογή αρχηγού της. Η κυβερνητική πρόταση για τις αλλαγές στις συντάξεις, όπως παρουσιάστηκε από τον υπουργό Εργασίας Γ. Κατρούγκαλο, δίχως να είναι ακόμη γνωστή η απάντηση των δανειστών, έχει δημιουργήσει ένα πρώτο μεγάλο σοκ τόσο στους κόλπους της ελληνικής κοινωνίας όσο και στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ. Οι βουλευτές του, σε όλους τους νομούς της χώρας, βρίσκονται ήδη αντιμέτωποι με τις αρνητικές αντιδράσεις και την ανησυχία της εκλογικής βάσης τους, της οποίας ένα τμήμα δείχνει σαστισμένο και ένα άλλο απογοητευμένο. Ορισμένοι έχουν αρχίσει να δέχονται μάλιστα ισχυρές παροτρύνσεις να μην ψηφίσουν τα μέτρα-λαιμητόμο για ασφαλισμένους και συνταξιούχους.
Μέσα σε αυτό το βαρύ κλίμα, ο πρωθυπουργός άρχισε τις συναντήσεις με τους βουλευτές, αλλά υπό συνθήκες πολύ δυσκολότερες σε σχέση με τις προηγούμενες φορές. «Τώρα θα πιαστεί το χέρι του από το μασάζ που θα χρειαστεί να κάνει» κατά την παραστατική περιγραφή ενός εκ των παλαιότερων στελεχών που έχουν συναίσθηση της απόστασης των διακηρύξεων από την κοινωνική πραγματικότητα.
Πέρα από τις επικοινωνιακού τύπου δικαιολογίες, το ισχυρότερο πολιτικό όπλο του κ. Τσίπρα προς τους βουλευτές του είναι η αιώρηση της απειλής ότι αν δεν ψηφιστεί το Ασφαλιστικό, όπως και τα υπόλοιπα, η κυβέρνηση κινδυνεύει να πέσει, αφού δεν προκύπτει στήριξη από βουλευτές της αντιπολίτευσης, και ο ΣΥΡΙΖΑ να συρρικνωθεί. Η πίεση όμως αυτήν τη φορά είναι αμφίδρομη. Από τη στιγμή που ο κ. Τσίπρας είναι εγκλωβισμένος στη μέγκενη των δανειστών, τίθεται αυτόματα υπό την «ομηρία» της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του αν θέλει να μην καταρρεύσει. Εκτός από τους αφελείς, οι πιο πολλοί αντιλαμβάνονται ότι τέσσερις μήνες ύστερα από τις τελευταίες εκλογές ο ορίζοντας σκοτεινιάζει και κατά συνέπεια το ενδιαφέρον μετατοπίζεται στη διαχείριση της εξουσίας και του πολιτικού χρόνου. Στο πλαίσιο αυτό, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ (που αποκτούν πια τις συνήθειες των κυβερνητικών κομμάτων) θέλουν τα ανταλλάγματά τους έχοντας κατά νου, πάνω απ' όλα, τον ανασχηματισμό. Οι υποσχέσεις που θα χρειαστεί να μοιράσει αυτό το διάστημα το Μέγαρο Μαξίμου είναι πολλές προκειμένου να βγουν από την αδράνεια οι βουλευτές και να δημιουργήσουν εικόνα συσπείρωσης εν όψει της κατάθεσης και της ψήφισης του Ασφαλιστικού από τη Βουλή.
Ελάχιστη προθεσμία
Δεν είναι τυχαίο ότι έως τώρα ελάχιστοι προθυμοποιούνται να εμφανιστούν δημοσίως για να στηρίξουν τις κυβερνητικές επιλογές και αυτοί που το κάνουν είτε χαρακτηρίζονται από γραφικότητα και παπαγαλισμό είτε διατυπώνουν ακραίες και εν τέλει προβοκατόρικες θέσεις, όπως ο Ν. Μανιός, ο οποίος υποστήριξε ότι ύστερα από 11 περικοπές συντάξεων δεν αποτελεί πρόβλημα μια δωδέκατη...
Η στάση αυτή αντανακλά και το επικοινωνιακό πρόβλημα που αποκτά πλέον το επιτελείο του Μεγάρου Μαξίμου. Η έως τώρα γραμμή για σφυροκόπημα των προηγούμενων μνημονιακών κυβερνήσεων εξαντλεί τα όριά της αλλά και διά του μηρυκασμού από ορισμένους γυρίζει μπούμερανγκ. Η γραμμή αυτή τώρα εμπλουτίζεται με την προβολή «θετικών στοιχείων» από την επικείμενη μεταρρύθμιση, με βασικότερο τη διαβεβαίωση ότι εκτός από τους υφιστάμενους δεν θα αντιμετωπίσουν περικοπές και οι νέοι συνταξιούχοι. Καθώς αυτό αμφισβητείται όμως από τους ειδικούς, η κυβέρνηση κινδυνεύει να αντιμετωπίσει και έλλειμμα αξιοπιστίας. Στο επίκεντρο της σχετικής κριτικής βρίσκεται ο ίδιος ο κ. Κατρούγκαλος, ο οποίος εγκαλείται με το επιχείρημα ότι θα ήταν προτιμότερο να παραδεχθεί ειλικρινώς ότι κάποιες περικοπές είναι αναπόφευκτες. Καθημερινά άλλωστε διαπιστώνονται προβλέψεις του κυβερνητικού σχεδίου που απειλούν με καταστροφικές παρενέργειες το σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας που έχει απομείνει στη χώρα.
Οι σοβιετικού τύπου ρυθμίσεις για τις εισφορές των παντός είδους ελεύθερων επαγγελματιών, συμπεριλαμβανομένων σταδιακά και των αγροτών, ήδη δυναμιτίζουν κάθε περιθώριο κοινωνικής συναίνεσης, υποχρεώνοντας την κυβέρνηση να αναζητεί μεθόδους μερικής αναδίπλωσης και διαλόγου με τους φορείς. Ο κίνδυνος ενός μεγαλύτερου αδιεξόδου, όμως, γίνεται υπαρκτός από τη στιγμή που δεν έχει αρχίσει και η (όποια) διαπραγμάτευση με τους δανειστές, η οποία σίγουρα θα καταλήξει με τις δικές της αρνητικές εκπλήξεις.
Επικοινωνιακά η κυβέρνηση ποντάρει επίσης στη λεγόμενη «σαλαμοποίηση» των επιπτώσεων. Εκμεταλλεύεται δηλαδή το γεγονός ότι οι νυν συνταξιούχοι, παρά τα όσα ακούγονται καθημερινά στις τηλεοράσεις και στον δημόσιο διάλογο, δεν βλέπουν μειώσεις στο τέλος κάθε μήνα και κατά συνέπεια νιώθουν ανακούφιση, η οποία μετατρέπεται και σε ανοχή.
Ο κίνδυνος
Πέρα από τη γενικότερη ψυχολογία που αναπτύσσεται, όμως, σε κάθε ελληνική οικογένεια, ελλοχεύει και ένας άλλος κίνδυνος από την πλευρά των εργαζομένων (και μελλοντικών συνταξιούχων), που ύστερα από δεκαετίες δουλειάς ακούν ότι θα πάρουν «ψίχουλα» σε σύγκριση με τις παραμένουσες άθικτες απολαβές εκείνων που έχουν συνταξιοδοτηθεί με προνομιακό καθεστώς και μόλις με 15 ή 20 χρόνια εργασίας.
Οι ανισότητες αυτές, αν και συγκρατούν έναν πυρήνα μεγαλύτερων ηλικιών, απειλούν με καινούργια ρήγματα την ήδη κλονισμένη εκλογική βάση του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία έως και τον Σεπτέμβριο εμπεριείχε μεγάλα τμήματα νέων ανθρώπων αλλά και αστών πολιτών που, τιμωρώντας τις προηγούμενες κυβερνήσεις, είχαν άλλες προσδοκίες από μια πολιτική αλλαγή.
Η ουσία πάντως είναι ότι ο σχεδιασμός του κυβερνητικού επιτελείου αποσκοπεί στην πάση θυσία αγορά πολιτικού χρόνου, τουλάχιστον έως την άνοιξη. Παρά την κοινωνική και την πολιτική φθορά, η μάχη δίνεται για να μη σπάσει η κυβερνητική πλειοψηφία των 153 βουλευτών, με την ελπίδα ότι στη συνέχεια θα ομαλοποιηθεί η κατάσταση. Φαίνεται όμως ότι ακόμη και στο πιο αισιόδοξο σενάριο οι συμπληγάδες που πρέπει να περάσει ο κ. Τσίπρας για να παραμείνει κυρίαρχος στο Μέγαρο Μαξίμου είναι πολλές. Μάλιστα, το Ασφαλιστικό μπορεί να αποδειχθεί η αρχή μιας ακόμη πιο οδυνηρής συνέχειας τόσο από το εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό. Οπως αποκάλυψε πρόσφατα η «κυριακάτικη δημοκρατία», άλλωστε, ο πρωθυπουργός (γνωρίζοντας προφανώς κάτι παραπάνω) είχε εκμυστηρευθεί σε στενό κύκλο ότι το Ασφαλιστικό, όπως και οι πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας αποτελούν τους δύο πραγματικούς κινδύνους για την πολιτική τύχη του και την παραμονή του στην πρωθυπουργία.
Οι εξωτερικές απειλές για παράταση της αξιολόγησης και η «πτώχευση»!
Εκτός από τα νέα μέτρα λόγω αποκλίσεων του Προϋπολογισμού που ζητούν οι δανειστές, τώρα απειλούν διά στόματος του Γ. Ντάισελμπλουμ (που αποτελεί τη φωνή του κ. Σόιμπλε) με παράταση της αξιολόγησης επί μήνες, ώστε να στριμώξουν ακόμη περισσότερο την Ελλάδα στο τούνελ του τρίτου Μνημονίου αλλά και να καθυστερήσει η έναρξη της συζήτησης για την (εν είδει ασπιρίνης) απομείωση του ελληνικού χρέους. Αυξάνονται πάντως και αυτοί που θεωρούν πια βέβαιο ότι τα πράγματα ωθούνται σχεδιασμένα προς πλήρες αδιέξοδο, με σκοπό την εφαρμογή του σχεδίου Σόιμπλε για πτώχευση χωρών, όπως η Ελλάδα, εντός της ζώνης του ευρώ...
Την ίδια ώρα τα κοινωνικά μέτωπα προβλέπεται να φουντώσουν. Οι αγρότες ζεσταίνουν ήδη τις μηχανές τους, μολονότι η κυβέρνηση κατάφερε (αυτοπαγιδευόμενη ίσως) να μεταθέσει για αργότερα τις επώδυνες ρυθμίσεις που τους αφορούν. Στο μεταξύ, εξελίξεις αναμένονται και σε πολιτικό επίπεδο, καθώς λογικά από αύριο η Ν.Δ. θα έχει νέα ηγεσία και θα μπορεί να επιτελέσει το έργο της ως αξιωματική αντιπολίτευση. Είτε εκλεγεί ο κ. Μεϊμαράκης είτε ο κ. Μητσοτάκης, δεν αναμένεται να αντιμετωπίσει πρόβλημα ενότητας, αφού οι επίδοξοι διασπαστές αναδιπλώνονται και το μεγάλο στοίχημα είναι αν το προσεχές διάστημα η Ν.Δ. μπορέσει να «πάρει κεφάλι» έναντι του ΣΥΡΙΖΑ στις δημοσκοπήσεις, μολονότι το σκηνικό για όλο το πολιτικό σύστημα μοιάζει ερειπιώδες. Ακόμη και αυτός ο συσχετισμός δυνάμεων, όμως, θα παίξει τον ρόλο του για τη δυναμική που θα αποκτήσουν οι εξελίξεις.
