Όταν ένας ξένος ηγέτης επισκέπτεται μία φίλη χώρα, υπάρχουν συγκεκριμένοι κανόνες τους οποίους οφείλουν ν’ ακολουθούν πιστά όλοι, ανεξαρτήτως ιδιότητας. Πρόκειται, φυσικά, για το γνωστό σε όλους διπλωματικό πρωτόκολλο. Το οποίο γενικότερα, αφορά και καθορίζει την συμπεριφορά του κάθε ηγέτη ή/και δημόσιου προσώπου, σε δημόσιες εμφανίσεις.
Άσχετα με το εάν συμμετέχουν σε κάποιου είδους συνάντηση, εκδήλωση, συγκέντρωση, γεύμα, την μορφή της κ.λπ. Η κάθε περίσταση, επίσημη, ημιεπίσημη ή ανεπίσημη, έχει συγκεκριμένες και προκαθορισμένες παραμέτρους οι οποίες προσδιορίζουν τον τρόπο κίνησης, ομιλίας κ.ο.κ. Ο πρώτος δε και κυρίαρχος κανόνας είναι η πιστή εφαρμογή των στοιχειωδών κανόνων ευγενείας, ώστε να αποδίδεται ο σεβασμός ο οποίος αρμόζει στα όλα τα συμμετέχοντα μέρη.
Δεν συζητάμε για απαρχαιωμένες πρακτικές, ξεπερασμένες συνήθειες ή συμπεριφορές τα οποία μας οδηγούν σε άλλους αιώνες. Πρόκειται για τους κανόνες συμπεριφοράς της διεθνούς διπλωματίας. Οι οποίοι από μόνοι τους, συχνά πυκνά, καθορίζουν το είδος και την υφή των σχέσεων μεταξύ δύο χωρών, οργανισμών κ.λπ. Όταν δε συμβεί να παραβιαστούν, η παραβίαση εκλαμβάνεται ως προσβολή κύρους. Τόσο για την χώρα της οποίας εκπρόσωπος διαπράττει την παραβίαση, όσο και για εκείνη προς την οποία γίνεται.
Δεν μπορώ να θυμηθώ κάποιο επεισόδιο το οποίο να οδήγησε σε σύρραξη, αλλά υπάρχουν ιστορίες για πολλές περιπτώσεις, όπου τα χειρότερα αποφεύχθηκαν την τελευταία στιγμή. Το σίγουρο είναι ότι η χώρα της οποίας ο εκπρόσωπος παραβιάζει αυτούς τους κανόνες, εξευτελίζεται διεθνώς. Γελούν μαζί της οι πάντες και γίνεται ρεζίλι. Για να το πω με λέξεις της καθημερινότητας, γίνεται "ρόμπα ξεκούμπωτη"…
Η σημασία του διπλωματικού πρωτοκόλλου, γίνεται κατανοητή και από την (σχεδόν) υποχρεωτική εκπαίδευση στην οποία υποβάλλονται παγκοσμίως, όλοι οι ηγέτες και αξιωματούχοι όταν αναλαμβάνουν κάποια νέα θέση χωρίς να έχουν προηγούμενη εμπειρία. Π.χ. ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος των Η.Π.Α. Donald Trump και η ομάδα την οποία θα επιλέξει για να διοικήσει μαζί του, θα περάσουν ένα μεγάλο μέρος των δύο μηνών που απομένουν μέχρι την ανάληψη των καθηκόντων τους, μαθαίνοντας "απέξω κι ανακατωτά" τις προβλέψεις του πρωτοκόλλου…
Όλες οι σοβαρές χώρες του πλανήτη τηρούν το πρωτόκολλο, χωρίς παρεκκλίσεις. Η τήρηση της εθιμοτυπίας και ενός ελάχιστου επιπέδου θεωρείται, εκ των ουκ άνευ και αδιαπραγμάτευτες. Οι λεπτομέρειες συζητούνται και μάλιστα προκαταβολικά αλλά οι βασικοί άξονες παραμένουν αμετακίνητοι. Διότι, μόνο με αυτόν τον τρόπο, παρέχεται ασφάλεια για τα όσα συμβαίνουν και έτσι παραμένουν τα ζητήματα σε επαγγελματικό επίπεδο, χωρίς κίνδυνο για δημιουργία προσωπικών θεμάτων. Θυμηθείτε το "δώρο" Renzi και το "αστειάκι" Junker, προς τον Μεγάλο Ηγέτη. Μόνο τυχαία και αυθόρμητα, δεν ήταν…
Αξίζει να σημειωθεί ότι, όσο πιο ισχυρή είναι μία χώρα διεθνώς, τόσο περισσότερο προσκολλημένη στο πρωτόκολλο είναι η ηγεσία και η Διπλωματική Υπηρεσία της. Οι Η.Π.Α., η Μεγάλη Βρετανία, η Γερμανία, η Ολλανδία, ακόμη και η Ρωσία, είναι διαβόητες για το πόσο τυπικά αντιμετωπίζουν επισκέψεις, διασκέψεις, Συνόδους Κορυφής κ.λπ. Ειδικά η Αμερικανική διπλωματία είναι πασίγνωστη για την προσκόλλησή της στο πρωτόκολλο και την τήρησή του. Ρωτήστε όσους έτυχε ν’ αναμιχθούν σε επίσημη ή ημιεπίσημη επίσκεψη Αμερικανού αξιωματούχου. Οι (γενικώς) χαλαροί και cool Αμερικανοί, όταν πρόκειται για ζητήματα πρωτοκόλλου, μετατρέπονται σε άκαμπτους τυπολάτρες. Κανονικό μασούρι από "μπετόβεργες"…
Θα περίμενε κανείς λοιπόν ότι οι Έλληνες αξιωματούχοι, έχοντας ενημερωθεί κατά τις προετοιμασίες της επίσκεψης Obama για το πώς λειτουργούν τα πράγματα στην διπλωματία της υπερδύναμης, θα είχαν προετοιμαστεί εντατικά και κατάλληλα. Ειδικά ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, έχοντας άπειρα προηγούμενα μειωτικής για τον ίδιο και την χώρα συμπεριφοράς, θα έπρεπε να έχει προετοιμαστεί για τα πάντα. Μέχρι την παραμικρή λεπτομέρεια, μέχρι και το τελευταίο κόμμα…
Όποιος ανέμενε κάτι τέτοιο, θα κατέληγε άσχημα γελασμένος. Η συμπεριφορά του Πρώτου Έλληνα Πολίτη ήταν, κυριολεκτικά, απαράδεκτη. Με οποιαδήποτεστάνταρντ κι αν την αντιμετωπιστεί…
Εντάξει, όλοι ήξεραν ότι δεν θα φορέσει γραβάτα. Αν και, προσωπικά, είχα μία αμυδρή ελπίδα ότι μπορεί να έκανε την έκπληξη, αποδίδοντας τιμή και σεβασμό στον άνθρωπο ο οποίος τον έχει βοηθήσει όσο λίγοι. Βεβαίως, αποδείχτηκε μάταιη. Αλλά από το ανοικτό πουκάμισο, μέχρι τα όσα συνέβησαν, η απόσταση είναι τόση όση μεταξύ του αυτοσεβασμού και της (πραγματικής) αξιοπρέπειας με τον εξευτελισμό…
Τι να πρωτοαναφέρω; Το χτυπηματάκι "πατ, πατ, πατ" στην πλάτη του Αμερικανού ηγέτη όταν τον υποδεχόταν στο Μαξίμου; Λες και επρόκειτο για τον γείτονα της διπλανής πόρτας ο οποίος "πετάχτηκε δίπλα", να πιούν μπύρες;
Την χειραψία στυλ "ανοικτών γηπέδων μπάσκετ της Νέας Υόρκης", την ώρα που κάθονταν για να συζητήσουν στις γνωστές λευκές πολυθρόνες; Λες και συναντούσε τον κολλητό από την γειτονιά και ήθελε να "μετρήσει" την δύναμή του;
Τα αλλεπάλληλα πολιτικά και διπλωματικά λάθη, με αναφορές σε εσωτερικά θέματα των Η.Π.Α.; Με αποκορύφωμα την αναφορά στον νέο Πρόεδρο των Η.Π.Α. και την πρόβλεψη των πολιτικών που αυτός, πιθανά, θ’ ακολουθήσει; Αναφορά η οποία οδήγησε το εγκυρότατο Foreign Policy να γράψει ότι "κρίνει εξ ιδίων τα’ αλλότρια";
Τις συνεχείς προσφωνήσεις προς τον Αμερικανό ηγέτη, ΣΤΟΝ ΕΝΙΚΟ; Ενώ ο Πρόεδρος Ομπάμα τον αποκαλούσε συνεχώς και επανειλημμένα, "ο πρωθυπουργός Τσίπρας" (Prime Minister Tsipras - ευτυχώς ο ενικός δεν αποδίδεται πλήρως στ’ Αγγλικά, οπότε υπάρχει ελπίδα, αυτό να πέρασε απαρατήρητο);
Την έκδηλη, αδικαιολόγητη και έντονα προσβλητική νευρικότητα, με το "κούνημα πελαργού" όταν μιλούσε και την στάση "χύμα" με τα χέρια στις τσέπες, όταν άκουγε; Λες και απευθυνόταν σε μαθητική συνέλευση καταλήψεων;
Τι να πιάσεις και τι ν’ αφήσεις;
Το μοναδικό ενθαρρυντικό στοιχείο εμφανίστηκε στην αρχή, όταν έγινε αντιληπτό ότι, ο πρωθυπουργός της χώρας (το λέω και τρομάζω) μιλούσε στα Ελληνικά. Αποφεύγοντας τα γνωστού επιπέδου Αγγλικά του. Φρόντισε όμως να το εξαφανίσει και αυτό. Άμεσα. Αυτογελοιοποιούμενος απεριόριστα, στην φαιδρή και αξιοθρήνητη ταυτόχρονα προσπάθειά του, να μιλήσει ΤΗΝ ΜΗΤΡΙΚΉ ΤΟΥ ΓΛΩΣΣΑ με Yankee (θου Κύριε…) προφορά! Όσο και αν φαίνεται απίστευτο, ναι, το έπραξε και αυτό…
Έγιναν κάμποσα ακόμη. Όμως τα αισθήματα ντροπής, εξευτελισμού, ταπείνωσης και θλίψης δεν επιτρέπουν να γραφτούν περισσότερα. Εξάλλου τι νόημα θα είχε; Σήμερα έγινε φανερό περισσότερο από ποτέ άλλοτε ότι, όσες ευθύνες και έχουμε όλοι για την θέση στην οποία βρίσκεται η χώρα, όσα λάθη και αν έχουν γίνει από τους πολίτες της, στην Ελλάδα αυτή η κατάντια, αυτή η ηθική κατάπτωση, αυτό το ρεζιλίκι δεν αξίζει…
