Newsletter

Εγγραφείτε στο newsletter μας:

ΥΓΕΙΑ: Η ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗ

BoukatiosReport

29/08/2017

 

ΥΓΕΙΑ: Η ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗ
 
Πηγή: humantypology.wikispaces.com
 
alletemp.jpg
Ο Ιπποκράτης ήταν ο μεγαλύτερος γιατρός μέσα στους αιώνες, γεννήθηκε περίπου το 460 π.Χ. στην Κω, όπου και σπούδασε, με πρώτο δάσκαλο τον πατέρα του Ηρακλείδη. Όταν ενηλικιώθηκε και μετά το τέλος της εκπαίδευσης του έφυγε την Κω και περιόδευσε σε πολλές Ελληνικές πόλεις μελετώντας και θεραπεύοντας. Κίνητρο του η φιλομάθειά του. Αν και είχε γνώσεις φιλοσοφίας, είναι ο πρώτος που ξεχώρισε την Ιατρική από τη θρησκεία και τη μαγεία και τη στήριξε στη λογική θέτοντας τις βάσεις της επιστημονικής ιατρικής έρευνας.
 
Η πρόθεσή του ήταν να δει από κοντά τι συνέβαινε σε άλλες χώρες και να εξασκηθεί καλύτερα στην τέχνη του. Ήθελε να γνωρίσει τη φύση και τις κλιματολογικές συνθήκες διαφόρων τόπων, να μελετήσει τις ενδημικές ασθένειες, τον τρόπο διαβίωσης των κατοίκων, την επίδραση του περιβάλλοντος και να μάθει τις παρατηρήσεις και άλλων ανθρώπων. Ακόμα ο Ιπποκράτης συνδέθηκε συγγενικά με τον Ασκληπιό, οποίος θεωρούνταν ως εφευρέτης της ιατρικής.
 
Μέσα στις πόλεις που επισκέφτηκε ο Ιπποκράτης, ήταν τα Άβδηρα όπου και έσωσε τους κατοίκους από τον λοιμό και θεράπευσε και τον Δημόκριτο.
 
Επίσης βοήθησε την πόλη του Άργους και της Αθήνας θεραπεύοντας πολλές λοιμώδεις νόσους με αποτέλεσμα να λάβει την ύψιστη τιμή από τους Αθηναίους καθώς τον ανακηρύξαν Αθηναίο πολίτη. Επίσης, ο Ιπποκράτης κλήθηκε από τον βασιλιά της Περσίας Αρταξέρξη να σώσει τον δικό του βασίλειο υποσχόμενος πλούσια δώρα αλλά εκείνος αρνήθηκε να εγκατάλειψη την πατρίδα του.
 
Μετά από 12 χρόνια επέστρεψε στην Κω και ανέλαβε την διεύθυνση του Ασκληπιείου την οποία και κατέστησε την σπουδαιότερη ιατρική σχολή.
 
Πέθανε το 370 π.Χ σε ηλικία περίπου 90 ετών στην Λάρισα αφήνοντας ως παρακαταθήκη 59 ολόκληρα έργα τα οποία καλύπτουν όλο το φάσμα της Ιατρικής και αναφέρονται στην χειρουργική,παιδιατρική,γυναικολογία,ανατομία,νοσολογία,θεραπευτική,γενική παθολογία αλλά και την πρόγνωση διαφόρων νόσων.
 
Τα βιογραφικά στοιχεία του Ιπποκράτη δεν είναι βέβαια. Πολλοί ασχολήθηκαν με το γενεαλογικό του δένδρο και με το βίο του, αλλά τα στοιχεία δεν τεκμηριώνονται. Τέλος, όποιος τελειώνει την ιατρική σχολή είναι υποχρεωμένος να ορκιστεί στον όρκο του Ιπποκράτη.
 
Οι τέσσερις ιδιοσυγκρασίες στον Ιπποκράτη
 
lavater1.jpg w=457&h=545.jpg
 
lavater1.jpg w=457&h=545.jpgΗ ιδιοσυγκρασία είναι μια οργανική και νευροφυσιολογική κατάσταση (κράση ), χάρη στην οποία ο άνθρωπος εκδηλώνεται μέσα από αυθόρμητες στάσεις και δραστηριότητες σαν αντίδραση στους ερεθισμούς του περιβάλλοντος του.
 
 
Η θεωρία των τεσσάρων χυμών διατυπώθηκε το 400 π.Χ. στην φιλοσοφική διατριβή Περί της φύσης των ανθρώπων της σχολής του Ιπποκράτη και βασιζόταν στην θεωρία των τεσσάρων στοιχείων του Εμπεδοκλή. Ο Γαληνός την χρησιμοποίησε για να διατυπώσει την θεωρία του περί ασθενειών και επηρέασε ιατρούς και επιστήμονες μέχρι τον Μεσαίωνα. Βάση της θεωρίας είναι η επίδραση που έχουν οι τέσσερις χυμοί του σώματος, οι οποίοι είναι σε αντιστοιχία με τα στοιχεία που οι Έλληνες πίστευαν ότι βρίσκονται στο σώμα. Η γη, ο αέρας, η φωτιά και το νερό έδιναν τέσσερις ποιότητες στο σώμα που είναι η ξηρασία, το κρύο, η ζέστη και η υγρασία.
 
« Εν τω σώματι, λέγει, υπάρχουν τεσσάρων ειδών γεύσεις, όπως και επί της γης : όξινο, γλυκύ, πικρόν, και αλμυρών . Ο χυμός του ανθρώπου, χολή, προέρχεται εκ του πικρού , ως τοιούτη δε είναι θερμόν και ξηρόν. Η μελαγχολία , ο δεύτερος χυμός , έλκει την προέλευσιν εκ του όξινου, παν δε όξινον εν τη φύσει και τω οργανισμώ, είναι ψυχρόν και ξηρόν. Το φλέγμα προέρχεται εκ του γλυκέος, παν δε το γλυκύ είναι ψυχρόν και υγρόν. Τέλος το αίμα, ο τέταρτος χυμός, είναι αλμυρόν, κάθε δε αλμυρό πράγμα είναι θερμόν και υγρόν. Εάν λοιπόν προέχει το άλας ( αλμυρόν ) εν τω ανθρώπω, λέγομεν ότι είναι αιματώδης , εάν το πικρόν χολερικό, εάν το όξινον μελαγχολικός και αν το γλυκύ φλεγματικός. »
 
Οι αρχαίοι πίστευαν επίσης ότι οι διαφορές που παρουσιάζει η σωματική κατάσταση των ανθρώπων προέρχονται από 4 κυρίως χυμούς: Το αίμα, το φλέγμα, η κίτρινη χολή και η μαύρη χολή ήταν οι τέσσερις χυμοί που αντιπροσώπευαν υγρά τα οποία κυκλοφορούσαν μέσα στο σώμα. Μεταφορικά ο κάθε χυμός συσχετίστηκε με ένα κύριο συναίσθημα. Το αίμα που συσχετίστηκε με την χαρά, το φλέγμα ή αλλιώς βλέννα που συσχετίστηκε με την ανησυχία και την παθητικότητα, η κίτρινη χολή με τον θυμό και η μαύρη χολή με την θλίψη. Αυτοί οι τέσσερις τύποι έγιναν γνωστοί σαν οι Ιπποκρατικοί τύποι. Από την σχέση και την ισορροπία των τεσσάρων αυτών στοιχείων ο Ιπποκράτης μας λέει ότι προέρχεται η καλή υγεία ή αντίθετα από την υπερβολή σε κάποιο προέρχεται η ασθένεια .
 
Οι τέσσερις χυμοί σχετίζονται επίσης με τέσσερα όργανα του σώματος, τα οποία παράγουν κάθε ένα και από ένα χυμό. Όταν οι τέσσερις χυμοί βρίσκονται σε ισορροπία μέσα στο σώμα, τότε πρόκειται για ευκρασία, δηλαδή ο άνθρωπος είναι υγιής όπως θα λέγαμε σήμερα. Αντίθετα, η δυσκρασία περιγράφει την κατάσταση όταν η ισορροπία των χυμών έχει χαθεί. Η δυσκρασία εκδηλώνεται με τις διάφορες ασθένειες που παρουσιάζονται. Η λέξη «ιδιοσυγκρασία» προέρχεται από τη λατινική «temperare», «προς ανάμιξη». Στην ιδανική προσωπικότητα, τα συμπληρωματικά χαρακτηριστικά ζεστό – κρύο και ξηρό – υγρό ήταν απόλυτα ισορροπημένα και κατά την ανάμιξή τους δεν υπερισχύει κανένα.
 
 
Τὸ δὲ σῶμα τοῦ ἀνθρώπου ἔχει ἐν ἑωυτῷ αἷμα καὶ φλέγμα
 
καὶ χολὴν ξανθήν τε καὶ μέλαιναν, καὶ ταῦτ᾿ ἐστὶν αὐτέῳ ἡ φύσις
 
τοῦ σώματος, καὶ διὰ ταῦτα ἀλγέει καὶ ὑγιαίνει. Ὑγιαίνει μὲν οὖν
 
μάλιστα, ὁκόταν μετρίως ἔχῃ ταῦτα τῆς πρὸς ἄλληλα κρήσιος καὶ
 
δυνάμιος καὶ τοῦ πλήθεος, καὶ μάλιστα μεμιγμένα ἦ. ἀλγέει δὲ
 
ὁκόταν τι τουτέων ἔλασσον ἢ πλέον ἦ ἢ χωρισθῇ ἐν τῷ σώματι καὶ
 
μὴ κεκρημένον ἦ τοῖσι ξύμπασιν.
 
(Περί φύσιος ανθρώπου)
 
 
Βέβαια η όψη του ασθενούς μπορεί να αλλάξει ανάλογα με τις καταστάσεις τις οποίες βιώνει. Ο Ιπποκράτης έκανε ένα διαχωρισμό σε τέσσερις τύπους σημαντικών όψεων της ιδιοσυγκρασίας του ανθρώπου.
 
1. Ο αιματώδης στον οποίο υπάρχει υπεροχή αίματος στον οργανισμό. Είναι αισιόδοξος, εξωστρεφής και πολυλογάς. Ο τύπος αυτός περιγράφεται γενικά σαν καλόκαρδος και ευχάριστος.
 
2. Ο φλεγματικός που χαρακτηρίζεται από υπεροχή φλέγματος στον οργανισμό. Είναι ήρεμος, ήπιος και αργός. Οι άνθρωποι του τύπου αυτού περιγράφονται γενικά σαν άτομα δυσκίνητα αλλά σταθερά στην συμπεριφορά τους.
 
3. Ο χολερικός που είναι θυμώδης, επιθετικός και δραστήριος χολερικός τύπος, που οφείλεται σε υπεροχή κίτρινης χολής . Τα άτομα που ανήκουν στον τύπο αυτό περιγράφονται γενικά σαν ευερέθιστα και ότι αντιδρούν με ταχύτητα.
 
4. Ο μελαγχολικός τύπος που αποδόθηκε σε περίσσεια μέλαινας χολής στον οργανισμό. Είναι θλιμμένος, προσεχτικός και αγχώδης. Χαρακτηρίζεται από σκυθρωπότητα και κατήφεια. Τα άτομα αυτά γενικά παθαίνουν εύκολα μελαγχολία.
 
Παρόλα αυτά οι άνθρωποι έχουν ένα μείγμα και από τα τέσσερα στοιχεία από τα οποία κανένα δεν βρίσκεται στην αγνή του μορφή. Επιπλέον αναγνωρίζει ο Ιπποκράτης ότι οι τέσσερις εποχές ενισχύουν ή αποδυναμώνουν τα τέσσερα αυτά υγρά. Ο Ιπποκράτης υποστήριζε ότι οι χυμοί στο σώμα κυμαίνονται ανάλογα με τις εποχές.
 
Δηλαδή, τον χειμώνα το φλέγμα κυριαρχεί εξαιτίας του κρύου. Την άνοιξη
 
το φλέγμα υπερισχύει αλλά παράλληλα και το αίμα αρχίζει να ενισχύεται επειδή οι μέρες γίνονται όλο και πιο ζεστές. Το καλοκαίρι το αίμα υπερισχύει, ενώ η χολή όλο και δυναμώνει και το φθινόπωρο κυριαρχεί η χολή.
 
Συγκεκριμένα :
 
«Το φλέγμα αυξάνεται στον άνθρωπο στη διάρκεια του χειμώνα, γιατί από τα συστατικά που ενυπάρχουν στο σώμα αυτό είναι το κατεξοχήν συναφές, ως προς τη φύση του, με το χειμώνα , διότι είναι εξαιρετικά ψυχρό. Κι απόδειξη γι αυτό, ότι δηλαδή είναι το πιο ψυχρό, είναι η εξής : Αν θελήσεις να αγγίξεις το φλέγμα τη χολή και το αίμα , θα διαπιστώσεις ότι το φλέγμα είναι το πιο ψυχρό. Ωστόσο, είναι εξαιρετικά παχύρρευστα και αυτό που, μετά τη μαύρη χολή, αποβάλλεται με τη μεγαλύτερη προσπάθεια και ότι απομακρύνεται με προσπάθεια γίνεται αναγκαστικά θερμότερο από την έντονη πίεση. Παρ’ όλα αυτά όμως το φλέγμα φαίνεται ότι είναι το κατ εξοχήν ψυχρό συστατικό από την ίδια τη φύση του. Το γεγονός ότι ο χειμώνας γεμίζει το σώμα με φλέγμα μπορείς να το αντιληφθείς από τα εξής : Οι άνθρωποι, στη διάρκεια του χειμώνα , φτύνουν και βγάζουν από τη μύτη τους άφθονα φλέγματα και αυτήν, κατά κανόνα την εποχή, τα οιδήματα σε αυτούς παίρνουν λευκό χρώμα και γενικά οι άλλες ασθένειες έχουν έντονα φλεγματώδη χαρακτήρα. Την άνοιξη, το φλέγμα διατηρεί την ισχύει του στο σώμα, ενώ, παράλληλα αυξαίνεται και το αίμα. Γιατί και το κρύο αρχίζει να υποχωρεί και οι βροχές κάνουν την εμφάνιση τους και έτσι, υπό αυτές τις συνθήκες, το αίμα αυξάνεται λόγω του συνδυασμού βροχών και ζεστών ημερών. Διότι η εποχή αυτή του έτους εναρμονίζεται απόλυτα με τη φύση του, έτσι υγρή και θερμή καθώς είναι.
 
Και μπορείς να το καταλάβεις αυτό από το εξής : Οι άνθρωποι προσβάλλονται από δυσεντερίες συχνότερα την άνοιξη και το καλοκαίρι , παθαίνουν επίσης αιμορραγίες, από τη μύτη και είναι ιδιαίτερα θερμοί και κόκκινοι. Το καλοκαίρι , το αίμα διατηρεί την ισχύ του ενώ, παράλληλα , η χολή αυξάνεται βαθμιαία στο σώμα και αυτό συνεχίζεται ως το φθινόπωρο. Το αίμα το φθινόπωρο , λιγοστεύει, γιατί η εποχή αυτή είναι αντίθετη προς τη φύσης του ενώ η χολή κυριαρχεί στο σώμα καλοκαίρι και φθινόπωρο. Αυτό μπορείς να το διαπιστώσεις από το εξής: Την εποχή αυτή οι άνθρωποι χωρίς την επίδραση φαρμάκων, αποβάλλουν πολλή χολή. Κι αυτό καθιστάτε , επίσης φανερό από το χαρακτήρα των πυρετών , καθώς και από το χρώμα των ανθρώπων. Το φλέγμα αντίθετα τους θερινούς μήνες είναι στην πιο ασθενή μορφή του, διότι η εποχή αυτή είναι αντίθετη προς τη φύση του, καθώς είναι ξηρή και ζεστή. Στη διάρκεια του φθινοπώρου , εξάλλου το αίμα βρίσκεται στη χαμηλότερη στάθμη του στο σώμα του ανθρώπου, γιατί το φθινόπωρο είναι ξηρό και αρχίζει πια να κρυώνει το σώμα του ανθρώπου. Αντίθετα η μαύρη χολή, τους φθινοπωρινούς μήνες, είναι άφθονη και πολύ ισχυρή. Μόλις όμως έρχεται ο χειμώνας , η χολή, αφενός λιγοστεύει υπό την επίδραση του ψύχους , το φλέγμα αφετέρου, αυξάνεται πάλι από τις πολλές βροχές και τις μεγάλες νύχτες.
 
Όλα αυτά λοιπόν υπάρχουν πάντοτε στο ανθρώπινο σώμα και ανάλογα με την εποχή που έρχεται άλλοτε αυξάνουν και άλλοτε λιγοστεύουν το καθένα με τη σειρά του και σύμφωνα με τη φύση του. Γιατί καθώς έρχεται το έτος ως σύνολο συμμετέχει σε όλα τα στοιχεία, και στα θερμά και στα ψυχρά, και στα ξηρά, και στα υγρά, κανένα από αυτά δεν θα μπορούσε να υπάρξει έστω και για μια στιγμή χωρίς την παρουσία των στοιχείων που ενυπάρχουν σε αυτό τον κόσμο , αλλά έστω κι ένα αν χανόταν, θα εξαφανίζονταν όλα. Διότι όλα έχουν δημιουργηθεί από την ίδια αναγκαιότητα και τρέφονται το ένα από το άλλο. Με τον ίδιο τρόπο , αν από τον άνθρωπο εξέλιπε κάποιο από τα εγγενή συστατικά του, δε θα μπορούσε πλέον να ζήσει»
 
 
 
 
 
-Ιπποκράτους Περί φύσιος ανθρώπου-
 
 
Αὔξεται δὲ ἐν τῷ ἀνθρώπῳ τὸ μὲν φλέγμα τοῦ χειμῶνος.
 
τοῦτο γὰρ τῷ χειμῶνι κατὰ φύσιν ἐστὶ μάλιστα τῶν ἐν τῷ σώματι
 
ἐνεόντων, ψυχρότατον γάρ ἐστιν. Τεκμήριον δὲ τουτέου, ὅτι τὸ μὲν
 
φλέγμα ψυχρότατον, εἰ ἐθέλεις ψαῦσαι φλέγματος καὶ χολῆς καὶ αἵ-
 
ματος, τὸ φλέγμα εὑρήσεις ψυχρότατον ἐόν. καίτοι γλισχρότατόν ἐστι
 
καὶ βίῃ μάλιστα ἄγεται μετὰ χολὴν μέλαιναν. ὁκόσα δὲ βίῃ ἔρ-
 
χεται, θερμότερα γίνεται, ἀναγκαζόμενα ὑπὸ τῆς βίης. ἀλλ᾿ ὅμως
 
καὶ πρὸς πάντα ταῦτα ψυχρότατον ἐὸν τὸ φλέγμα φαίνεται ὑπὸ
 
τῆς φύσιος τῆς ἑωυτοῦ. Ὅτι δὲ ὁ χειμὼν πληροῖ τὸ σῶμα φλέγματος,
 
γνοίης ἂν τοῖσδε. οἱ ἄνθρωποι πτύουσί τε καὶ ἀπομύσσονται φλε-
 
γματωδέστατον τοῦ χειμῶνος, καὶ τὰ οἰδήματα αὐτέοισι λευκὰ γίνεται
 
μάλιστα ταύτην τὴν ὥρην, καὶ τἄλλα νοσήματα φλεγματώδεα. Τοῦ
 
δὲ ἦρος τὸ φλέγμα ἔτι μένει ἰσχυρὸν ἐν τῷ σώματι, καὶ τὸ αἷμα αὔ-
 
ξεται. τά τε γὰρ ψύχεα ἐξανίει, καὶ τὰ ὕδατα ἐπιγίνεται, τὸ δὲ αἷμα
 
κατὰ ταῦτα αὔξεται ὑπό τε τῶν ὄμβρων καὶ τῶν θερμημεριῶν.
 
κατὰ φύσιν γὰρ αὐτέῳ ταῦτά ἐστι μάλιστα τοῦ ἐνιαυτοῦ. ὑγρόν τε
 
γάρ ἐστι καὶ θερμόν. Γνοίης δ᾿ ἂν τοῖσδε. οἱ ἄνθρωποι τοῦ ἦρος καὶ
 
τοῦ θέρεος μάλιστα ὑπό τε τῶν δυσεντεριῶν ἁλίσκονται, καὶ ἐκ
 
τῶν ῥινέων τὸ αἷμα ῥεῖ αὐτέοισι, καὶ θερμότατοί εἰσι καὶ ἐρυθροί.
 
τοῦ δὲ θέρεος τό τε αἷμα ἰσχύει ἔτι, καὶ ἡ χολὴ ἀείρεται ἐν τῷ
 
σώματι καὶ παρατείνει ἐς τὸ φθινόπωρον. ἐν δὲ τῷ φθινοπώρῳ τὸ
 
μὲν αἷμα ὀλίγον γίνεται, ἐναντίον γὰρ αὐτέου τὸ φθινόπωρον τῇ φύσει
 
ἐστίν. ἡ δὲ χολὴ τὴν θερίην κατέχει τὸ σῶμα καὶ τὸ φθινόπωρον.
 
Γνοίης δ᾿ ἂν τοῖσδε. οἱ ἄνθρωποι αὐτόματοι ταύτην τὴν ὥρην χο-
 
λὴν ἐμέουσι, καὶ ἐν τῇσι φαρμακοποσίῃσι χολωδέστατα καθαίρονται,
 
δῆλον δὲ καὶ τοῖσι πυρετοῖσι καὶ τοῖσι χρώμασι τῶν ἀνθρώπων. Τὸ
 
δὲ φλέγμα τῆς θερίης ἀσθενέστατόν ἐστιν αὐτὸ ἑωυτοῦ. ἐναντίη γὰρ
 
αὐτέου τῇ φύσει ἐστὶν ἡ ὥρη, ξηρή τε γάρ ἐστι καὶ θερμή. Τὸ δὲ
 
αἷμα τοῦ φθινοπώρου ἐλάχιστον γίνεται ἐν τῷ ἀνθρώπῳ, ξηρόν τε γάρ
 
ἐστι τὸ φθινόπωρον καὶ ψύχειν ἤδη ἄρχεται τὸν ἄνθρωπον. ἡ δὲ μέ-
 
λαινα χολὴ τοῦ φθινοπώρου πλείστη τε καὶ ἰσχυροτάτη ἐστίν. Ὁκό-
 
ταν δὲ ὁ χειμὼν καταλαμβάνῃ, ἥ τε χολὴ ψυχομένη ὀλίγη γίνεται,
 
καὶ τὸ φλέγμα αὔξεται πάλιν ὑπό τε τῶν ὑετῶν τοῦ πλήθεος καὶ
 
τῶν νυκτῶν τοῦ μήκεος. Ἔχει μὲν οὖν ταῦτα πάντα αἰεὶ τὸ σῶμα
 
τοῦ ἀνθρώπου, ὑπὸ δὲ τῆς περιισταμένης ὥρης ποτὲ μὲν πλείω
 
γίνεται αὐτὰ ἑωυτέων, ποτὲ δὲ ἐλάσσω, ἕκαστα κατὰ μέρος καὶ κατὰ
 
φύσιν. Ὡς γὰρ ὁ ἐνιαυτὸς μετέχει μὲν πᾶς πάντων καὶ τῶν θερ-
 
μῶν καὶ τῶν ψυχρῶν καὶ τῶν ξηρῶν καὶ τῶν ὑγρῶν, οὐ γὰρ ἂν
 
μείνειε τουτέων οὐδὲν οὐδένα χρόνον ἄνευ πάντων τῶν ἐνεόντων
 
ἐν τῷδε τῷ κόσμῳ, ἀλλ᾿ εἰ ἕν τί γε ἐκλίποι, πάντ᾿ ἂν ἀφανισθείη.
 
ἀπὸ γὰρ τῆς αὐτέης ἀνάγκης πάντα ξυνέστηκέ τε καὶ τρέφεται
 
ὑπ᾿ ἀλλήλων. οὕτω δὲ καὶ εἴ τι ἐκ τοῦ ἀνθρώπου ἐκλίποι τουτέων
 
τῶν ξυγγεγονότων, οὐκ ἂν δύναιτο ζῇν ὥνθρωπος.
 
 
 
 
 
____________________________________________ 
«Τα κράτη της Μέσης Ιδρυτής :
Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ 
Παγκόσμιου Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας (IP)» 
Πήγαινε στο προφίλ του Σπυρίδωνα Liar 
Σπυρίδων Liar 
 
Μέσης μέλος Απριλίου 2017