Λένε όλοι για την ανικανότητα της δημόσιας διοίκησης. Λένε πως για τούτο ευθύνονται κυρίως οι διοικητές, οι διευθυντές, οι γραμματείς, οι φαρισαίοι και οι σύμβουλοι που επιλέγονται κάθε φορά από το «σάπιο πολιτικό κατεστημένο». Ας το δεχτούμε!
Ας φανταστούμε επίσης, πως αντικαθιστούμε ΟΛΑ τα διευθυντικά στελέχη από επίπεδο διεύθυνσης και πάνω ή έστω τους διοικητές μονάχα των δημόσιων οργανισμών, με στελέχη της αγοράς, καταξιωμένα, με τυπικά προσόντα και περγαμηνές στην διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού και επιχειρήσεων.
Δεδομένου πως οι δημόσιοι οργανισμοί και επιχειρήσεις είναι κατά κανόνα οικονομικές οντότητες έντασης εργασίας, αντιλαμβάνεται κανείς εύκολα πως το βασικό κλειδί για την άσκηση σωστής και αποτελεσματικής διοίκησης, είναι η δυνατότητα αξιοποίησης – παρακίνησης – εκμετάλλευσης του ανθρώπινου δυναμικού που απασχολείται εκεί. Δηλαδή των δημοσίων υπαλλήλων.
Υπάρχουν πολλά θεωρητικά και πρακτικά «εργαλεία» στην «εργαλειοθήκη» ενός σύγχρονου μάνατζερ προς αυτή την κατεύθυνση. Δύο όμως από τα «εκ των ουκ άνευ» τέτοια «εργαλεία», λείπουν παντελώς από την φαρέτρα όποιου (ακόμη και ικανότατου) στελέχους επιχειρήσει να διοικήσει έναν τέτοιο δημόσιο οργανισμό: το ΚΙΝΗΤΡΟ (λέγε με μπόνους, εξέλιξη, ανέλιξη) και το ΦΟΒΗΤΡΟ (λέγε με τιμωρία, υποβιβασμός, απόλυση).
Η ΜΟΝΙΜΟΤΗΤΑ από μόνη της, αποτελεί τον κυριότερο εχθρό ενός διοικητή δημοσίου οργανισμού, καθώς μετά από πολλές δεκαετίες εφαρμογής της, έχει συντελέσει καθοριστικά στην διαμόρφωση ενός εργασιακού κλίματος, μιας εργασιακής κουλτούρας και μιας τρόπον τινά (αρνητικής) συναδελφικής αλληλεγγύης, που κυριολεκτικά καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό την επιτυχία ή αποτυχία οποιασδήποτε απόπειράς του να διοικήσει στ’ αλήθεια, χρησιμοποιώντας έστω τα υπόλοιπα «κουτσά» εργαλεία που του απομένουν στην αποψιλωμένη μανατζερική «εργαλειοθήκη» του.
Είμαι πεπεισμένος πως ακόμη και «γκουρού» του διεθνούς μάνατζμεντ αν καταφέρναμε να προσελκύσουμε στην ελληνική δημόσια διοίκηση, το τελικό όφελος θα ήταν πολύ κατώτερο των προσδοκιών και των δυνατοτήτων τους, καθώς οι προσπάθειές τους θα εύρισκαν αντίθετο, τον ασύντακτο, φοβικό, συντηρητικό, εχθρό της καινοτομίας, ομοιόμορφο, πτοημένο, ηττοπαθή και βολεμένο στρατό της ελληνικής δημοσιοϋπαλληλίας, οχυρωμένο όμως πίσω από τα κυκλώπεια τείχη της ελαχίστης προσπάθειας, της κακώς νοούμενης συναδελφικής αλληλεγγύης, του ωχαδερφισμού και της ισοπέδωσης, που υψώνει μπροστά του, η θεσμικά από δεκαετίες θεσπισμένη ΜΟΝΙΜΟΤΗΤΑ.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που η τρόικα ζητά μετ’ επιτάσεως να καταρριφθεί αυτό το απόρθητο οχυρό της ελληνικής δημοσιοϋπαλληλίας. Απολύστε λέει μερικές χιλιάδες ανίκανους, άχρηστους, τεμπέληδες, επίορκους, περίσσιους (ό,τι εσείς νομίζετε) δημοσίους υπαλλήλους και στην θέση τους προσλάβετε άλλους τόσους, ικανούς, χρήσιμους, εργατικούς, τίμιους, χρειαζούμενους (ό,τι εσείς προτιμάτε) νέους δημοσίους υπαλλήλους. Δεν είναι θέμα χρημάτων ή δημοσιονομικής ωφέλειας. Είναι θέμα παραδείγματος, δικαιοσύνης και πραγματικής αλλαγής νοοτροπίας.
Δεν είναι τυχαίο επίσης που τόσο οι ξένοι, αλλά όσο και οι δικοί μας τεχνοκράτες που σχεδιάζουν έναν νέο αποτελεσματικό και παραγωγικότερο δημόσιο τομέα, δίνουν τόση μεγάλη σημασία στην καινοτόμο εφαρμογή της ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ των δημοσίων υπαλλήλων. Η αξιολόγηση, μαζί με την άρση της μονιμότητας, θα οδηγήσει τάχιστα στην αλλαγή της αρρωστημένης καθεστηκυίας τάξης εντός της ελληνικής δημοσιοϋπαλληλίας και θα «οπλίσει» τους διευθυντές, τους διοικητές και τους μάνατζερ που θα κληθούν να διοικήσουν τους καινούριους, εξορθολογισμένους και ανασχεδιασμένους δημόσιους οργανισμούς με τα όπλα ακριβώς που αυτή την στιγμή τους λείπουν.
Οι έννοιες της «Διοίκησης» μιας επιχείρησης δημόσιας ή μη και της «Μονιμότητας» του προσωπικού της, είναι εντελώς ασύμβατες μεταξύ τους, ιδίως σε επιχειρήσεις εντάσεως εργασίας. Όποιος σημερινός μάνατζερ δημόσιου οργανισμού ή επιχείρησης διατείνεται πως διοικεί αληθινά, ή ψεύδεται ασύστολα ή δεν έχει ιδέα από σύγχρονο μάνατζμεντ. Οι περισσότεροι απλώς ασκούν ένα είδος «διαχείρισης» ανθρώπινων και χρηματικών πόρων, με ελάχιστους βαθμούς ελευθερίας και κάτω από την δαμόκλειο σπάθη των συντεχνιών, των παλαιο-συνδικαλιστικών ιερατείων και των πολιτικών «πατρώνων» τους.
Αν περιμένουμε να αλλάξουμε τον δημόσιο τομέα και να αποκτήσουμε μια σφιχτή, αποτελεσματική, ικανότερη και ποιοτικότερη δημόσια διοίκηση χωρίς να καταργήσουμε την μονιμότητα, χωρίς να θεσπίσουμε την αξιολόγηση και χωρίς να θεσμοθετήσουμε παράλληλα χειροπιαστά κίνητρα για την επιβράβευση της εργατικότητας των δημοσίων υπαλλήλων, είμαστε μακράν νυχτωμένοι. Οποιοσδήποτε πρωτοετής φοιτητής Διοίκησης Επιχειρήσεων μπορεί να μας το πιστοποιήσει αυτό. Όσοι δεν συμφωνούν με αυτούς τους τρεις όρους – στόχους για τον δημόσιο τομέα, είναι στην πράξη ΕΧΘΡΟΙ οποιασδήποτε μεταρρύθμισης που θα μπορούσε να αλλάξει συθέμελα την Πατρίδα μας και να μας οδηγήσει έξω από τον οικονομικό, πολιτικό και ηθικό βούρκο στον οποίο εδώ και δεκαετίες παραδέρνουμε ως κοινωνία και ως χώρα. Είναι παράλληλα απολογητές και υποστηρικτές του παλαιού πελατειακού πολιτικο-οικονομικού μοντέλου, που ευθύνεται για την χρεοκοπία της χώρας.
Ιδού η Ρόδος λοιπόν, ιδού και το πήδημα τόσο για τους πολιτικούς, όσο και για την κοινωνία την ίδια.
