Η ρωσική κυβέρνηση άρχισε να ρίχνει ιδιαίτερο βάρος στο διαδίκτυο και σε θέματα ασφάλειας των πληροφοριών. Στο υπουργείο Εξωτερικών της χώρας θα εμφανιστεί σύντομα ειδικό τμήμα γι'αυτό. Θα είναι κυρίως επιφορτισμένο με την προώθηση των ρωσικών πρωτοβουλιών για την ενίσχυση των μέτρων εμπιστοσύνης στον κυβερνοχώρο. Επίσης, θα ενημερώνει την ηγεσία του υπουργείου για τις αντιλήψεις που επικρατούν στο εξωτερικό σε σχέση το διαδίκτυο, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που αφορούν την ελευθερία χρήσης του.
Διεθνής κώδικας δεοντολογίαςΤο διαδίκτυο και η ασφάλεια των πληροφοριών καθίστανται γενικότερα ως μια από τις προτεραιότητες της εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής της Μόσχας. Την 1η Νοεμβρίου του 2012 τέθηκαν σε ισχύ οι τροποποιήσεις στο νόμο που αφορά την προστασία των παιδιών από τις επιζήμιες πληροφορίες, δίνοντας στην Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Εποπτείας των Τεχνολογιών Πληροφόρησης και Μαζικών Επικοινωνιών το ελεύθερο να βάζει λουκέτο σε ιστοσελίδες που περιέχουν παιδική πορνογραφία, διαφήμιση των ναρκωτικών και της αυτοκτονίας, χωρίς να έχει προηγηθεί για αυτό δικαστική απόφαση. Στο μεταξύ, την περασμένη εβδομάδα ο πρόεδρος Πούτιν ανέθεσε στην Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας (FSB) να επεξεργαστεί τη δημιουργία ενός δημόσιου συστήματος για την πρόγνωση και αποτροπή των κυβερνοεπιθέσεων, χορηγώντας στη συγκεκριμένη αρχή νέες αρμοδιότητες για την καταπολέμηση του εγκλήματος στον χώρο της πληροφορίας. Αναμένεται, ότι την Ανοιξη θα εγκριθεί και ενιαίος νόμος για το Ιντερνετ.
Το 2011, η Μόσχα εντατικοποίησε τις ενέργειές της στον τομέα της διεθνούς πληροφοριακής ασφάλειας, προχωρώντας σε μια σειρά από βαρύνουσες πρωτοβουλίες που έχουν ως στόχο να θεσπιστεί υπό την αιγίδα του ΟΗΕ ένας κώδικας δεοντολογίας στο διαδίκτυο. Πριν από ένα χρόνο εμφανίστηκε στο υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας μια νέα αρμόδια θέση, αυτή του ειδικού συντονιστή σε θέματα πολιτικής χρήσης των τεχνολογιών πληροφόρησης και επικοινωνίας. Τα συγκεκριμένα καθήκοντα ανατέθηκαν στον Αντρέι Κρουτσκίχ, ο οποίος προηγουμένως κατείχε τη θέση του υποδιευθυντή της διεύθυνσης του ΥΠΕΞ σε θέματα που αφορούν τις προκλήσεις και απειλές στη σύγχρονη εποχή.
Πλέον, στο υπουργείο Εξωτερικών θα συσταθεί ειδικό τμήμα για θέματα διεθνούς πληροφοριακής ασφάλειας, το οποίο θα υπάγεται στη διεύθυνση σύγχρονων απειλών και προκλήσεων. Πιθανολογείται ότι επικεφαλής του θα τεθεί ο κ. Κρουτσκίχ. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Εξωτερικών, ένας από τους σημαντικότερους στόχους του νέου τμήματος θα είναι, αφενός η προώθηση των θέσεων του ΥΠΕΞ και του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, όσον αφορά τη συνθήκη του ΟΗΕ. «Για τη διασφάλιση της διεθνούς ασφαλείας των πληροφοριών», καθώς και εκείνη που έχουν συντάξει οι χώρες μέλη του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης. Επίσης, η επεξεργασία στα πλαίσια ΟΑΣΕ -αλλά και με διμερείς συνεργασίες- μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης στον κυβερνοχώρο, καθώς και η υποστήριξη στους διεθνείς θεσμούς των ρωσικών θέσεων για τον έλεγχο του διαδικτύου. Κυρίως δε, η αναγνώριση του γεγονότος ότι στο πεδίο αυτό εντάσσονται και οι αρχές της κυριαρχίας και μη παρέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις των κρατών.
Απάντηση στις ΗΠΑ;
Στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ ένα ανάλογο τμήμα εμφανίστηκε το 2011. Επικεφαλής του είναι ο πρώην υπάλληλος του FBI, Κρίστοφερ Πέιντερ, ο οποίος πρόσφατα είχε χαρακτηρίσει την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο ως «επιτακτική ανάγκη στην εξωτερική πολιτική». Ο ίδιος και οι συνάδελφοί του παρουσιάζονται επιφυλακτικοί απέναντι στις ρωσικές πρωτοβουλίες στον τομέα της διεθνούς ασφάλειας των πληροφοριών, καθώς τις εκλαμβάνουν ως προσπάθεια ενίσχυσης του ελέγχου και της λογοκρισίας στο διαδίκτυο από την πλευρά του κράτους.
Τις επικρίσεις της Ουάσιγκτον προκάλεσε και η εισαγωγή στη Ρωσία των τροποποιήσεων στο νόμο για την προστασία των παιδιών. Στη διάρκεια της ομιλίας του στην κλειστή συνεδρίαση των μονίμων αντιπροσώπων των χωρών του ΟΑΣΕ στη Βιέννη, την 1η Νοεμβρίου του 2011, ο εκπρόσωπος των ΗΠΑ, Γκάρι Ρόμπινς, δήλωσε ότι «οι νέοι περιορισμοί όσον αφορά το περιεχόμενο του διαδικτύου εισήχθησαν προκειμένου να κατασταλούν οι διαφορετικές απόψεις στη Ρωσία».
Σύμφωνα με το έγγραφο, περισσότερο από όλους στη Δύση την ελευθερία στο διαδίκτυο περιορίζουν οι ΗΠΑ. Εκεί, είναι μερικώς περιορισμένη η πρόσβαση σε ιστοσελίδες με «πληροφορίες άσεμνου περιεχομένου», ενώ «οι αρχές, ασκώντας πίεση μέσω του Κογκρέσου, είτε με τη χορήγηση κονδυλίων από τον προϋπολογισμό, υποχρεώνουν τις εταιρίες του Ιντερνετ να συνεργαστούν με τις αρχές ασφαλείας, οδηγώντας τις σε μπλοκάρισμα ορισμένων πηγών και σε φιλτράρισμα του περιεχομένου».Προκειμένου να προσφέρουν στους εκπροσώπους της Ρωσίας αντεπιχειρήματα, οι ειδικοί του νέου τμήματος του ΥΠΕΞ ετοίμασαν μια έκθεση με τον τίτλο «Προσεγγίσεις στο εξωτερικό για το πρόβλημα της ελευθερίας στο διαδίκτυο». Στην έκθεση αναφέρεται ότι «σχεδόν όλες οι ισχυρές χώρες του κόσμου καταφεύγουν στον έλεγχο της χρήσης του διαδικτύου». Παράλληλα, οι συντάκτες της σημειώνουν ότι «στις χώρες της Δύσης, λόγω της απουσίας ειδικής νομοθεσίας, οι αρχές συχνά καταπολεμούν το “ανεπιθύμητο” περιεχόμενο στο Ιντερνετ με την εφαρμογή συγκεκριμένων νομοθετικών ρυθμίσεων για την προστασία των παιδιών και των νέων από τις πληροφορίες αισχρού περιεχομένου και προκειμένου να καταπολεμηθεί η παιδική πορνογραφία. Σε πολλές χώρες μάλιστα, τη λογοκρισία κάνουν συχνά οι ίδιοι οι πάροχοι υπηρεσιών του Ιντερνετ και οι χειριστές της επικοινωνίας υπό την πίεση των αρχών, είτε εθελοντικά, προκειμένου να φανούν νομοταγείς στην κυβέρνηση».
Οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες
Τη μεγαλύτερη κριτική της Μόσχας συγκέντρωσαν οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, οι οποίες «διαθέτουν ευρείες εξουσίες στην παρακολούθηση της κίνησης στο διαδίκτυο και κυρίως της αλληλογραφίας των πολιτών». Στην εισήγηση επισημαίνεται πως «το τελευταίο διάστημα αυξήθηκε η κριτική κατά των δημοσίων αρχών των ΗΠΑ για την αδικαιολόγητη και δυσανάλογη χρήση των μέσων τηλεπικοινωνίας με σκοπό την εισβολή στην ιδιωτική ζωή των αμερικανών και των ξένων πολιτών». Η Μόσχα ανακάλυψε ενδείξεις περιορισμού της ελευθερίας στο διαδίκτυο στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, καθώς και στην Τουρκία, την Αυστραλία και τον Καναδά.
Αντίθετα, οι συντάκτες της έκθεσης «Ελευθερία του διαδικτύου το 2012», της αμερικανικής ΜΚΟ, Freedom House, δεν «είδαν» στις προαναφερόμενες χώρες, εκτός της Τουρκίας, περιορισμούς στο διαδίκτυο. Ενώ τη Ρωσία, την συμπεριέλαβαν στα κράτη εκείνα, στα οποία το Ιντερνετ είναι μοναχά «εν μέρει ελεύθερο».
.