Η απόφαση του Eurogroup φαντάζει όντως πρωτοφανής. Ποτέ ως τώρα στην αναπτυγμένη Ευρώπη τα προβλήματα ενός κράτους δεν επιλύονταν σε βάρος των καταθέσεων. Γιατί λοιπόν η ηγεσία της ΕΕ προέβη σε ένα τόσο σκληρό μέτρο, το οποίο αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε κοινωνικές εντάσεις;
Τα προβλήματα της Κύπρου έγιναν εμφανή στο φόντο της ελληνικής τραγωδίας, αφού οι τράπεζες της χώρας κατείχαν πολλά ομόλογα της ελληνικής κυβέρνησης και των ελληνικών τραπεζών. Επιπλέον, σημαντικά ποσά δίνονταν ως πιστώσεις σε πελάτες-εταιρίες και φυσικά σε πρόσωπα από την Ελλάδα.
Το κυπριακό «πείραμα»
Υπάρχει, βέβαια και το σενάριο που λέει ότι ύστερα από την επιχείρηση διάσωσης της Ελλάδας, η ΕΕ εξαντλήθηκε και αποφάσισε να εφαρμόσει για την Κύπρο ένα νέο μοντέλο εξόδου των ασταθών χωρών από τα οικονομικά προβλήματα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, οι καταθέσεις στις τράπεζες της χώρας είναι περίπου 70 δις ευρώ, από τα οποία περίπου 26,8 δις ανήκουν σε πελάτες που δεν διαμένουν στην Κύπρο. Το Eurogroup καταλόγισε ευθύνες στην Κύπρο για τον πολύ μεγάλο όγκο των καταθέσεων, που είναι σχεδόν τετραπλάσιες από το ΑΕΠ της χώρας. Το γεγονός αυτό, βέβαια, δεν προκαλεί έκπληξη, αν αναλογιστούμε ότι το νησί είναι offshore ζώνη.
Όμως, οι ιδιαίτερα υψηλές υποχρεώσεις του τραπεζικού συστήματος με την παράλληλη ύπαρξη ενός μικρού ΑΕΠ, καθιστούν τις τράπεζες επικίνδυνες και αβέβαιες. Επίσης, μπορεί η ευρωπαϊκή ηγεσία να θεώρησε επικίνδυνο μέτρο -από την άποψη του πληθωρισμού- το να καταπνίξει τα προβλήματα τυπώνοντας χρήμα.
Ήδη, εξαιτίας της κρίσης, η άνοδος των τιμών στην Ευρωζώνη παραμένει σταθερά σε ένα επίπεδο γύρω στο 2,5%. Πιθανότατα η ευρωπαϊκή ηγεσία δεν θέλησε να τυπώσει χρήματα για τη διάσωση της Κύπρου.
Τραπεζική κατάρρευση
Πέρα από τα αρκετά πειστικά επιχειρήματα, ο όρος που έθεσε το Eurogroup φαντάζει τουλάχιστον περίεργος. Είναι μια ευθεία επιβουλή στο θεμέλιο του δυτικού κόσμου, δηλαδή στην ιδιωτική περιουσία, αλλά και μια παντελής περιφρόνηση της τραπεζικής εγγύησης, η οποία εμφανίστηκε στην πορεία την κρίσης.
Η αναφερόμενη φορολόγηση θα οδηγήσει αναμφίβολα στη μαζική εκροή καταθέσεων και ακολούθως στην κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος της Κύπρου, και όχι στη σωτηρία του.
Προκειμένου να αποτρέψει κάτι τέτοιο, η Κεντρική Τράπεζα της χώρας θα υποχρεωθεί να επιβάλλει επιπρόσθετα περιοριστικά μέτρα, για παράδειγμα να παγώσει επ’ αόριστον τις καταθέσεις ή να καθιερώσει προμήθεια για την ανάληψη χρημάτων.
Να σημειωθεί ότι με τον ίδιο τρόπο είχε ενεργήσει μια από τις μεγαλύτερες ρωσικές τράπεζες στη διάρκεια της τραπεζικής κρίσης το 2004. Όταν αντιμετώπισε τη μαζική φυγή των πελατών της, τότε επέβαλλε προμήθεια 10% στην ανάληψη των καταθέσεων. Αν όμως οι κυπριακές αρχές επιχειρήσουν να κάνουν κάτι τέτοιο, τότε είναι αμφίβολο αν θα καταφέρουν να σταθεροποιήσουν την κατάσταση, επειδή η εκροή μπορεί να επεκταθεί σε όλες τις περιφερειακές χώρες της Ευρωζώνης. Και τότε, δεν μπορεί να πει κανείς με σιγουριά ότι η διαδικασία αυτή δεν θα αγγίξει και τη ραχοκοκαλιά της Ευρώπης.
Χρηματιστηριακοί κλυδωνισμοί
Επίσης, αυτή η απόφαση έχει προκαλέσει ήδη αναταραχή στις χρηματαγορές, οι οποίες τη Δευτέρα άνοιξαν με πτώση.
Μάλιστα, οι ρωσικοί δείκτες βυθίστηκαν περισσότερο από τους άλλους, αφού πολλοί χρηματιστές πανικοβλήθηκαν εξαιτίας του γεγονότος, ότι πάρα πολλές συναλλαγές πραγματοποιούνται μέσω της Κύπρου. Είναι σαφές, ότι μέχρι να ξεκαθαριστεί η κατάσταση στην Κύπρο οι χρηματιστηριακές αγορές θα κλυδωνίζονται. Επίσης, το ευρώ έπεσε σε σχέση με το δολάριο, κάτι που άλλωστε είναι φυσιολογικό.
Είναι δύσκολο να κατανοήσουμε γιατί η κυπριακή κυβέρνηση συμφώνησε με τους όρους του Eurogroup, εφόσον η χώρα μπορεί τελικά να βρεθεί ακόμη και σε χειρότερη θέση απ’ ότι αν κήρυττε πτώχευση τώρα.
Θα μπορούσαν να αντλήσουν διδάγματα από την εμπειρία της Ισλανδίας, που κανείς δεν ήθελε να τη βοηθήσει ιδιαίτερα, το 2008 και η οποία όταν κουράστηκε να εκλιπαρεί για χρήματα, δεν φοβήθηκε τη χρεωκοπία. Σήμερα, η κατάσταση εκεί διορθώνεται
.
