ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ: Γενέθλια στο σπίτι της Ακρόπολης

Σε κανένα άλλο μουσείο της χώρας δεν υπάρχει αυτή η χαρά. Παιδιά τιτιβίζουν μπροστά στο βίντεο με τις Κόρες, που «ζωντάνεψαν» στις όψεις των πολυκατοικιών στα εγκαίνιά του το 2009. Γονείς συγκινούνται από τις προβολές που καταγράφουν πώς μεταφέρθηκαν οι μετώπες από τον Ιερό Βράχο στο μοντέρνο σπίτι τους και σχεδόν όλοι καθηλώνονται με τον τρόπο «θεραπείας» των Καρυατίδων από τους ρύπους. Λουσμένες στο φως, αποκαλύπτουν τις μικρές λεπτομέρειες πάνω τους, συμφιλιώνοντας το ευρύ κοινό με την ιδέα ότι ο κόσμος των αρχαίων δεν ήταν λευκός αλλά πολύχρωμος.

Παντού κίνηση, από τα πωλητήρια με τον καλογραμμένο οδηγό του μουσείου, τα μικροαντικείμενα και τα αναμνηστικά που εξαφανίζονται από τα ράφια –όπως τα κοσμήματα από συμπιεσμένο χαρτί– μέχρι το περιζήτητο πια εστιατόριο, στο οποίο ο καφές ξεκινάει από 1,5 ευρώ και το πιο ακριβό μπουκάλι κρασί φτάνει τα 26,5.

Πέντε χρόνια πέρασαν από τα εγκαίνια του 2009 και μέχρι σήμερα οι επισκέπτες ξεπέρασαν τα 6,5 εκατ., μας λέει ο πρόεδρος του Μουσείου της Ακρόπολης, Δημήτρης Παντερμαλής. Πέρασε κι αυτό μια μικρή ύφεση το 2012-13, αλλά τώρα «έχουμε μέσο όρο πάνω από 4.000 επισκέπτες την ημέρα!». Οι φύλακες εδώ φορούν στολές, όπως και οι φροντιστές - αρχαιολόγοι, είναι ευγενικοί, άμεσοι, σε διαρκή επαγρύπνηση. Παρότι το μοντέλο διαχείρισης του μουσείου σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως, λειτουργεί με 200 άτομα «χωρίς κρατική επιχορήγηση, μόνο από τα έσοδά του τα οποία προέρχονται από τα εισιτήρια, τα πωλητήρια και το εστιατόριο. Για την ετήσια λειτουργία του απαιτούνται 7 εκατ. ευρώ κι αυτά που βγάζει είναι τόσα ώστε να συντηρείται».

Το «κούρεμα» (περίπου 3 εκατ. ευρώ) στο αποθεματικό του μουσείου ανέβαλε το άνοιγμα της ανασκαφής στο υπόγειο, όμως ο κ. Παντερμαλής επιμένει να μην αυξήσει την τιμή του εισιτηρίου, κι ας του λένε όλοι ότι είναι χαμηλό. «Το μουσείο χτίστηκε κυρίως με χρήματα των φορολογουμένων. Θέλουμε ο κόσμος να έρχεται πολλές φορές εδώ».

Νέες ψηφιακές εφαρμογές
 Οι ημέρες που ο κ. Παντερμαλής έτρεχε στα δικαστήρια μαζί με τους υπευθύνους της Εφορείας Ακροπόλεως, εξαιτίας γειτόνων που τον πολεμούσαν, μοιάζουν μακρινές. «Είναι από τα χαρακτηριστικά της ανθρώπινης ιστορίας. Από την κατακραυγή γυρίσαμε στις ζητωκραυγές. Πρέπει να είναι κανείς συγκρατημένος και στις δύο περιπτώσεις. Εξαρχής ήμουν πεπεισμένος ότι αυτό που κάνουμε δεν είναι κάτι ευκαιριακό. Είχαμε υποχρέωση ως χώρα απέναντι σε εκείνους που δημιούργησαν τον 5ο αι. όλον αυτό τον πλούτο».

Για την ημέρα των γενεθλίων του Μουσείου της Ακρόπολης στις 20 Ιουνίου, προτιμά το άνοιγμα του χώρου σε μια μουσική τζαζ βραδιά. Λέει πως δεν του αρέσουν οι φιέστες. Προτιμάει να δείξει νέες ψηφιακές εφαρμογές, οι οποίες βοηθούν τον επισκέπτη να κατανοήσει περισσότερο τα εκθέματα.

Η Κόρη στην αίθουσα των αρχαϊκών, που λείπει σε μακρινό ταξίδι (στην Ιταλία και εν συνεχεία θα συνεχίσει σε έκθεση στον Καναδά), αντικαταστάθηκε από ένα πρόγραμμα που δείχνει πώς συμπληρώθηκαν, από θραύσματα που βρέθηκαν, οι χαμένες μπούκλες στα μαλλιά της, αλλά κυρίως πώς έλαμπαν τα χρώματα πάνω της. Στο τρίτο επίπεδο, υπάρχουν οι μικρές ιστορίες για τον Παρθενώνα. «Ο επισκέπτης δεν χρειάζεται να κάνει εξαντλητική περιήγηση στο μουσείο. Δεν μπορείς παραπάνω από δύο ώρες, για να έχεις σωστή πρόσληψη πληροφοριών».

Μουσείο ανασκαφής
 Η ανασκαφή, αν και έτοιμη, είναι η εκκρεμότητα του μουσείου. «Μπορεί να ανοίξει σε λιγότερο από δύο χρόνια γιατί πρέπει να ολοκληρωθεί και το μουσείο ανασκαφής με τα εκθέματά του». Η είσοδος θα είναι στη βόρεια πλευρά και οι επισκέπτες θα περπατούν πάνω στον αρχαίο δρόμο βλέποντας τα κτίρια αυτής της διαχρονικής συνοικίας, ενώ μια μετέωρη πασαρέλα θα τους οδηγεί πολύ κοντά σε ό,τι απέμεινε από αυτή. «Ηταν μια περιοχή μέσου επιπέδου και καλλιτεχνική γειτονιά που χρονολογείται από την κλασική εποχή ώς τα πρώιμα βυζαντινά χρόνια».

Οσον αφορά τις νέες περιοδικές εκθέσεις, ο κ. Παντερμαλής απαντά: «Εφόσον η μόνιμη δεν έχει εξαντλήσει το ενδιαφέρον της, είμαι υποχρεωμένος να συνεχίσω και να επενδύσω σ’ αυτή». Στόχος του είναι η αίθουσα των αρχαϊκών να γίνει αίθουσα της πολυχρωμίας της γλυπτικής. «Εχουμε, άλλωστε, πολύ υλικό».

Την ώρα που πολλά ξένα μουσεία γίνονται πιο τολμηρά για να εξασφαλίσουν περισσότερους επισκέπτες, «η πρωτοπορία θέλει και έλεγχο», προειδοποιεί. «Πρέπει να κρατάς ισορροπίες, όπως και με τα ψηφιακά προγράμματα. Μας ζήτησαν οίκοι της υψηλής ραπτικής να παρουσιάσουν έργα τους που εμπνέονται από τα πρωτότυπα του μουσείου». Αρνήθηκε. Γιατί ο κανόνας του «είναι πως ό,τι γίνεται εδώ πρέπει να υποβοηθά το κύριο θέμα». Ολοι λένε πόσο φιλικό στον επισκέπτη είναι το Μουσείο της Ακρόπολης. Αυτό που πέτυχε πάνω απ’ όλα είναι ότι αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον του κοινού για την κλασική και την αρχαϊκή εποχή, απαλλάσσοντας τα έργα από τους ρύπους και προσφέροντάς τα με εξαιρετικές συνθήκες φωτισμού και περιβάλλοντος.

«Προσπαθήσαμε να εξηγήσουμε στον κόσμο ότι εδώ υπάρχουν πηγές της παγκόσμιας ιστορίας. Η μίμηση από τα ελληνιστικά ρωμαϊκά χρόνια μέχρι την Αναγέννηση και τον κλασικισμό της Ευρώπης στρέβλωσε το νόημα των κλασικών. Το κλασικό παρεξηγήθηκε σαν κάτι άκαμπτο, σχεδόν ασύμβατο με τη σημερινή πραγματικότητα. Μια κλασική εποχή που δεν έχει το νεύρο της ζωής μέσα της δεν είναι πραγματικά κλασική. Επομένως, είναι μια συμβολή στον παγκόσμιο πολιτισμό να προτρέψεις να ξαναδούν τα πρωτότυπα έργα και είναι σημαντικό ότι σώθηκαν τόσα από την κλασική εποχή».

Πώς θα επιστρέψουν τα Γλυπτά από το Βρετανικό Μουσείο
«Το θέμα της επιστροφής των Γλυπτών από το Βρετανικό Μουσείο είναι τεράστιο και πολιτικό. Δείχνοντας με τον τρόπο μας τον διαμελισμό τους και τι θα προκύψει με την αποκατάστασή τους, κρατάμε ζωντανό το ενδιαφέρον του κοινού», πιστεύει ο πρόεδρος του Μουσείου της Ακρόπολης, Δ. Παντερμαλής. «Για ένα θέμα που κρατάει 200 χρόνια, καλό είναι να εξηγείς κάθε φορά ότι αξίζει τον κόπο. Περισσότερο επηρεάζει την κοινή γνώμη αυτός ο διακριτικός τρόπος που παρουσιάζουμε το ζήτημα, παρά οι κραυγές. Είναι ο ιστορικά σωστός τρόπος. Θεωρώ μάλιστα ότι και οι δηλώσεις του Τζορτζ Κλούνεϊ χτύπησαν ακριβώς τον πυρήνα του θέματος. Το επιχείρημα περί ιδιοκτησίας θεωρώ ότι βλάπτει την υπόθεση. Το ζήτημα είναι η ακεραιότητα των διαμελισμένων Γλυπτών».