Μπλόκο στις εισαγωγές χοιρινού από την ΕΕ, μπήκε από τις 6 Φεβρουαρίου 2014. Όπως ανέφερε ο εκπρόσωπος της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Κτηνιατρικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου (Rosselhoznadzor), Αλεξέι Αλεξέενκο, απαγορεύθηκαν οι εισαγωγές νωπού κρέατος και προϊόντων του. Εξαίρεση γίνεται μόνο για είδη, όπως σαλάμια, κονσέρβες, και οποιαδήποτε έτοιμα προϊόντα, τα οποία έχουν υποστεί βαθιά θερμική επεξεργασία και συνοδεύονται από τη σχετική εγγύηση των εποπτικών αρχών της ΕΕ. Η βασική αιτία είναι η επιδημία αφρικανικής πανώλης (ASF) στην Ευρώπη, και τα ανοιχτά σύνορα.
Οι νέοι κανόνες ισχύουν και στις πρώτες ύλες που προορίζονται για την παραγωγή τροφής για κατοικίδια και γουνοφόρα ζώα. Η απαγόρευση αυτή θα ισχύει μέχρι να ορίσει η ΕΕ τις ασφαλείς ζώνες, όπου δεν υπάρχουν νοσογόνοι παράγοντες της αφρικανικής πανώλης των χοίρων και από όπου μπορούν να μεταφερθούν προϊόντα, συνοδευόμενα με τα απαραίτητα πιστοποιητικά. Η συγκεκριμένη διαδικασία θα διαρκέσει το λιγότερο μερικούς μήνες.
Προειδοποιήσεις προς την ΕΕ
Στην αρχή του Φεβρουαρίου, ο επικεφαλής της Rosselhoznadzor, Σεργκέι Ντάνκβερτ, συναντήθηκε με τους κορυφαίους φορείς της αγοράς κρέατος στη Ρωσία και κατέστησε σαφές ότι η Τελωνειακή Ένωση (Λευκορωσίας, Καζακστάν και Ρωσίας) δεν πρέπει να κάνει δεκτά τα κτηνοτροφικά πιστοποιητικά από τις χώρες της ΕΕ, στη μορφή που αυτά έχουν σήμερα. Το πρόβλημα είναι ότι τα έγγραφα αυτά πιστοποιούν μεν ότι το προϊόν προέρχεται από περιοχή όπου τα τελευταία τρία χρόνια δεν εντοπίστηκε η αφρικανική πανώλη των χοίρων, αλλά τα σύνορα της ΕΕ είναι ανοιχτά και δεν υπάρχει σύστημα ελέγχου της μεταφοράς των εποπτευόμενων εμπορευμάτων από τη μια χώρα στην άλλη, ανέφερε ο Ντάνκβερτ.Αποτελεσματικά μέσα πρόληψης της αφρικανικής πανώλης των χοίρων δεν υπάρχουν. Σε περίπτωση εμφάνισης εστίας της νόσου, εφαρμόζεται η πλήρης εξόντωση των άρρωστων ζώων, καθώς και η εξάλειψη όλων των χοίρων σε ακτίνα 20 χλμ. Ο αναλυτής του διεθνούς χρηματιστηριακού ομίλου, FIBO Group, Βασίλι Γιακίμκιν, θεωρεί ότι οι απαιτήσεις της Rosselhoznadzor είναι δικαιολογημένες καθώς αν χαλαρώσει ο έλεγχος, τότε η ρωσική αγορά θα γεμίσει από χοιρινό και υποπροϊόντων του αμφίβολης ποιότητας.
Ανεπαρκή μέτρα
Σύμφωνα με τον ίδιο, η Rosselhoznadzor είχε προειδοποιήσει επανειλημμένα την Ευρώπη για τον κίνδυνο αυτό. Όπως διευκρίνισε η υπηρεσία Τύπου της Rosselhoznadzor, οι ρώσοι ειδικοί αξιολογούν το βαθμό της βιολογικής προστασίας των ευρωπαϊκών χοιροτροφείων ως ιδιαίτερα ανεπαρκή, σε σχέση με τους υφιστάμενους κινδύνους. Αν υπάρξει παθογόνος αιτία της νόσου στον πληθυσμό των χοίρων, τότε αυτό μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για το σύνολο της ευρωπαϊκής βιομηχανίας εκτροφής χοίρων.
Όπως εκτιμά ο πρόεδρος της εταιρίας «Miratorg» (από τους μεγαλύτερους παραγωγούς και εισαγωγείς προϊόντων κρέατος), Βίκτορ Λίνικ, η σημερινή κατάσταση είναι το αποτέλεσμα της μη λήψης από πλευράς της ΕΕ κάποιων σοβαρών μέτρων προστασίας μετά τα κρούσματα της ASF στην Υπερκαυκασία, το 2007, και της μετάδοσής της σε έδαφος και της Ρωσίας. Τότε, τα παθογόνα αίτια είχαν εντοπιστεί στα αγριογούρουνα. Ο επικεφαλής της εκτελεστικής επιτροπής της Εθνικής Ενωσης Κρέατος, Σεργκέι Γιούσιν, θεωρεί ότι η σημερινή επιδημία είναι το αποτέλεσμα της άρνησης της ΕΕ να υιοθετήσει ένα κοινό με τη Ρωσία πρόγραμμα για την καταπολέμηση της νόσου.
Σύμφωνα με τον Ντάνκβερτ, η ΕΕ θα πρέπει τώρα να προσδιορίσει τις χώρες όπου υπάρχει κίνδυνος για παραγωγή προϊόντων, μολυσμένων από ΑSF. Προς το παρόν, δεν έχει αποκλείσει την πιθανότητα, να άρει η Ρωσία τους περιορισμούς στην εισαγωγή χοιρινού από τη Βόρεια Αμερική και τη Βραζιλία. Η σχετική απόφαση ίσως ληφθεί μέσα στο Φεβρουάριο.
Ευνοούνται οι ντόπιοι παραγωγοί
Το εμπάργκο στο ευρωπαϊκό χοιρινό ευνοεί τους ρώσους παραγωγούς, για τους οποίους σήμερα τα πράγματα δεν είναι και τόσο ρόδινα. Οι εγχώριες τιμές έχουν ήδη αυξηθεί, σύμφωνα με εκτιμήσεις κατά 15%. Οι ρώσοι παραγωγοί, αν και δεν έχουν αυξήσει την παραγωγή, προς το παρόν δεν μπορούν να ικανοποιήσουν πλήρως την εσωτερική ζήτηση. Αλλά και στην ίδια τη Ρωσία, η κατάσταση με την εξάπλωση της ΑSF δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ικανοποιητική.
Η επιδημία αύξησε σημαντικά τα -ούτως ή άλλως υπάρχοντα- επενδυτικά ρίσκα στον τομέα. Τα στοιχεία της Εθνικής Ενωσης Χοιροτρόφων δείχνουν ότι το διάστημα 2006-2012 επενδύθηκαν στη χοιροτροφία επτά δις. ευρώ, τα 2/3 από τα οποία ήταν πιστώσεις που πρέπει να εξοφληθούν με τόκους. Το άλλοτε ελκυστικό επενδυτικό περιβάλλον άρχισε να αλλάζει ταχύτατα και δραματικά το Σεπτέμβριο του 2012, όταν αυξήθηκαν σημαντικά οι τιμές στα σιτηρά (80-100%) με ταυτόχρονη μείωση κατά 30% των τιμών των ζωντανών εμπορεύσιμων χοίρων.Η εκπρόσωπος του -σχετικού με το χώρο του κρέατος- πόρταλ Meatinfo.ru, Άννα Εβανγκελέεβα, τονίζει ότι ήδη μπορεί να γίνει λόγος για επιδημία. Μέσα σε εννέα μήνες έχουν καταγραφεί 121 κρούσματα, ενώ σε όλη τη διάρκεια του 2012 ήταν συνολικά 123. Τη Ρωσία την σώζει το ψυχρό κλίμα, εφόσον η αρρώστια εκδηλώνεται εντονότερα την καλοκαιρινή περίοδο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Rosselhoznadzor, στα επτά χρόνια εξάλειψης των εστιών της ΑSF, εξοντώθηκαν περισσότεροι από 900 χιλ. χοίροι, ενώ η ζημιά από την εξάπλωση του ιού στη Ρωσία υπολογίζεται ότι φτάνει περίπου τα 700 εκατ. ευρώ.
Ο Β.Γιακίμκιν θυμίζει πως την κατάσταση επιδείνωσε ακόμη περισσότερο η απότομη μείωση των δυνατοτήτων του κράτους να προστατέψει την εσωτερική αγορά κρέατος, λόγω των νέων δεσμεύσεων στα πλαίσια του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και της Τελωνειακής Ένωσης. Οι προαναφερόμενοι παράγοντες είχαν ως συνέπεια να επιβραδυνθεί πολύ η δυναμική της εγχώριας παραγωγής. Έως την 1η Δεκεμβρίου του 2013, ο αριθμός των χοίρων αυξήθηκε μόλις κατά 2,3% σε σύγκριση με τον αριθμό τους την ίδια ημερομηνία το 2012.
