Σύμφωνα με το μεγάλης αναγνωσιμότητας site «Τhe Daily Beast», οι ανασκαφές στην Αμφίπολη έχουν κεντρίσει το ενδιαφέρον εκατοντάδων ιστορικών από όλο τον κόσμο. Το μυστήριο για τον «ένοικο» του τάφου ολοένα και αυξάνεται ενώ το όνομα του Μέγα Αλέξανδρου επαναφέρει ο καταξιωμένος καθηγητής Τζέιμς Ρομ.
Σε άρθρο του στην ιστοσελίδα Daily Beast, με τίτλο: «Είναι αυτός ο τάφος του Μ. Αλεξάνδρου;» o αμερικανός καθηγητής κλασικών σπουδών του Bard College και συγγραφέας του βιβλίου «Το φάντασμα του θρόνου: Ο θάνατος του Μ. Αλεξάνδρου και ο πόλεμος για το στέμμα και την αυτοκρατορία», Τζέιμς Ρομ αναφέρει: «μόνο ο Αλέξανδρος θα μπορούσε να αξίζει ένα τόσο τεράστιο και δαπανηρό χώρο τελευταίας κατοικίας».
Αυτό βεβαίως αντιτίθεται στην ιστορία ότι τα λείψανα του Μεγάλου Αλεξάνδρου εκπλάπησαν από τον Πτολεμαίο και ενταφιάστηκαν στην Αλεξάνδρεια. Ο συγγραφέας όμως τονίζει ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί η θεωρία, σύμφωνα με την οποία ο Πτολεμαίος αντικατέστησε το σώμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου με κάποιο άλλο, με σκοπό να παραπλανήσει τους εχθρούς του μεγάλου στρατηλάτη και όσους θα ήθελαν να το κλέψουν.
Όπως επισημαίνει πάντως ο Τζέιμς Ρομ, «αυτή τη στιγμή, η Αμφίπολη και οι ανασκαφικές εργασίες είναι το κέντρο όλης της κοινότητας των αρχαιολόγων. Η περιοχή άλλωστε αποτελούσε το προπύργιο της μεγάλης μακεδονικής αυτοκρατορίας».
Στο μεταξύ συνεχίζονται οι εργασίες αντιστήριξης και υποστήλωσης του τρίτου θαλάμου στον τύμβο της Αμφίπολης αφού σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου πολιτισμού «η θόλος του θαλάμου δείχνει να βρίσκεται σε κατάσταση οριακής ισορροπίας». Υπενθυμίζεται ότι οι αρχαιολόγοι κατάφεραν να εισέλθουν στο εσωτερικό του τρίτου θαλάμου στον τύμβο της Αμφίπολης στις 12 Σεπτεμβρίου.
«Από την επί τόπου παρατήρηση προέκυψαν τα ακόλουθα δεδομένα: Το ύψος του αμμώδους χώματος βρίσκεται χαμηλότερα από ότι στους προηγούμενους δυο χώρους. Επί των χωμάτων διαπιστώνονται αμμώδη φυσικά ιζήματα με απολιθώματα από όστρεα, που προέρχονται από το φυσικό έδαφος του λόφου Καστά. Σύμφωνα με τις γεωλογικές παρατηρήσεις φαίνεται ότι η επίχωση παραμένει αδιατάρακτη» αναφέρει το υπουργείο.
Η θόλος είναι κατασκευασμένος από πωρόλιθο, όπως και στους προηγούμενους θαλάμους, ενώ στους τρεις κατακόρυφους τοίχους-ανατολικό, δυτικό και βόρειο- στο ορατό μέρος, επαναλαμβάνεται η ίδια μορφή μαρμάρινης επικάλυψης, όπως και στους δυο προηγούμενους θαλάμους, με ορθοστάτες, στέψη και ιωνικό επιστύλιο. Στο νότιο τοίχο -στο εμφανές μέρος του- δεξιά και αριστερά του θυρώματος, συνεχίζεται η μαρμάρινη επικάλυψη. Οι υπερκείμενοι πωρόλιθοι καλύπτονται με επίχρισμα κόκκινου χρώματος. Όπως αναφέρει το υπουργείο στην ανακοίνωσή του, έχει καταπέσει το εσωτερικό τμήμα του υπέρθυρου.
Ειδικότερα, για την αντιστήριξη-υποστύλωση του θαλάμου, θα χρησιμοποιηθεί ισχυρότερη διάταξη από αυτή των δύο προηγούμενων θαλάμων. Θα περιλαμβάνει σύστημα οριζόντιων πλαισιωτών δοκών, κατά μήκος και πλάτος του θαλάμου, για την αντιστήριξη των κατακόρυφων τοίχων από τις γεωστατικές ωθήσεις.
Για την στήριξη της θόλου θα χρησιμοποιηθούν μεταλλικές σωληνωτές δοκοί. Η απομάκρυνση του χώματος θα γίνεται τμηματικά, κατά περιοχές της επίχωσης, ώστε να καθίσταται εφικτή η ασφαλής προσαρμογή της έδρασης των αντιστηρίξεων.
Σύμφωνα με το υπουργείο, η εφαρμογή των μέτρων αντιστήριξης και υποστύλωσης, εξαιτίας της δυσκολίας πρόσβασης στο χώρο και της απαίτησης ιδιαίτερης προσοχής, λόγω της δυσμενούς δομικής κατάστασης, θα απαιτήσουν αρκετές μέρες εργασίας.
«Ακούω μόνο την ανασκαφέα της Αμφίπολης και τα ευρήματά της. Αυτό το εύρημα έχει παγκόσμια σημασία, πολύ πέρα από τα στενά μας σύνορα. Και γι αυτό πρέπει να είμαστε σοβαροί και λιγομίλητοι» δήλωσε ο πρωθυπουργός, Αντ. Σαμαράς, κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης για τον επαναπατρισμό από το Μουσείο Γκετί, του χειρογράφου του 12ου αιώνα από τη Μονή Διονυσίου του Αγ. Όρους, στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, όπου το χειρόγραφο θα παραμείνει μέχρι το τέλος Οκτωβρίου.
Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, οι στερεωτικές εργασίες στο ταφικό μνημείο θα συνεχισθούν έως και την Πέμπτη.
Συνεχίζεται, επίσης, η τοπογραφική αποτύπωση, προκειμένου να προκύψει η ακριβής γεωμετρία του μνημείου. Βάσει της τελικής γεωμετρίας θα συνταχθεί η συνολική μελέτη αντιστήριξης και υποστήλωσης του μνημείου. Έτσι, εξασφαλίζονται τα αναγκαία τεχνικά δεδομένα για την σύνταξη των μελετών ολοκληρωμένης προστασίας και της μελλοντικής ανάδειξης του μνημειακού συνόλου.
Λ. Μενδώνη: Η ανασκαφή θα δείξει αν ο τάφος έχει συλληθεί
Στην αρχαιολογική ανασκαφή της Αμφίπολης και τις διεργασίες που γίνονται, αναφέρθηκε η γγ του υπουργείου Λίνα Μενδώνη, σε συνάντηση που είχε με τους δημοσιογράφους στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αμφίπολης. «Η αρχαιολογία πάντα μας εκπλήσσει» τόνισε η κ. Μενδώνη αναφερόμενη στα έως τώρα, αρχαιολογικά ευρήματα στο Λόφο Καστά, της Αρχαίας Αμφίπολης, ενώ έκανε αναφορά και σε όσα δημοσιεύτηκαν στα ΜΜΕ.
«Οι ενδείξεις λένε ότι κάποια στιγμή στα αρχαία χρόνια, πρέπει να έγιναν κάποιες παραβιάσεις, κάποιες απόπειρες. Μέχρι ποιο σημείο φτάσανε δεν μπορούμε να το πούμε αυτό» δήλωσε η κ. Μενδώνη απαντώντας στο ερώτημα της πιθανής σύλησης του ταφικού μνημείου και διευκρίνισε ότι «η ανασκαφή είναι αυτή που θα μας απαντήσει στο ερώτημα εάν ο τάφος είναι συλημένος, ή όχι».
Βήμα – βήμα οι αρχαιολόγοι προσεγγίζουν το εσωτερικό του μοναδικού ταφικού μνημείου της Αμφίπολης. Την Πέμπτη, δόθηκαν στη δημοσιότητα φωτογραφίες που επιβεβαιώνουν οτι οι δύο περήφανες καρυάτιδες σώζονται ολόσωμες καθώς αποκαλύφθηκε η συνέχεια των χιτώνων των δύο γλυπτών.
Οι πτυχώσεις των χειριδωτών χιτώνων τους, είναι εξαιρετικής τέχνης ενώ τα χέρια των Καρυάτιδων δεν φαίνεται να στήριζαν το επιστύλιο. Σύμφωνα με την ενημέρωση του υπουργείου Πολιτισμού οι Καρυάτιδες, από την εξωτερική πλευρά, φαίνεται ότι ανασηκώνουν ελαφρά τον χιτώνα τους, με το αντίστοιχο χέρι τους. Κατά την ανασκαφή εντοπίστηκαν επίσης τμήματα του προσώπου της μιας καρυάτιδας.
Τα μέλη της διεπιστημονικής ομάδας διαπίστωσαν ότι οι εσωτερικοί βραχίονες των Καρυάτιδων δεν στήριζαν το επιστύλιο, καθώς δεν παρατηρούνται σύνδεσμοι μολυβδοχόησης, ούτε επεξεργασία της κάτω επιφάνειας του επιστυλίου, ώστε να δικαιολογείται η άποψη της στήριξης.
Τμήματα του προσώπου και της πόλου της ανατολικής καρυάτιδας, εντοπίστηκαν κατά την ανασκαφή και αποδόθηκαν στο γλυπτό.
Το παγκόσμιο ενδιαφέρον προσελκύουν οι ξεχωριστές καρυάτιδες που αποκαλύφθηκαν το Σάββατο 6 Σεπτεμβρίου στη διάρκεια των εργασιών.
Η ανατολική καρυάτιδα της οποίας το πρόσωπο έχει καταστραφεί.
Εντύπωση δημιουργεί το γεγονός ότι για πρώτη φορά βρίσκονται σε μακεδονικό τάφο Καρυάτιδες, κάτι που παραπέμπει στην αρχαία Αθήνα. Το σίγουρο είναι ότι, όπως στην Ακρόπολη τιμούν και προστατεύουν έναν ιερό χώρο, τον τάφο του παλιού βασιλιά της Αθήνας, του Κεκρόπα, έτσι και στην περίπτωση της Αμφίπολης, παρατείνοντας τα χέρια τους, «απαγορεύουν» την είσοδο σε κάθε επισκέπτη.
Οι δύο εξαιρετικής τέχνης Καρυάτιδες, από θασίτικο μάρμαρο συμφυείς με πεσσό, διατομής 0,20Χ0,60μ., επιβεβαιώνουν την άποψη ότι πρόκειται για εξέχον μνημείο ιδιαίτερης σπουδαιότητας.
Το πρόσωπο της δυτικής Καρυάτιδας σώζεται σχεδόν ακέραιο, ενώ από την ανατολική λείπει. Έχουν πλούσιους βοστρύχους, που καλύπτουν τους ώμους τους, φέρουν ενώτια, και φορούν χειριδωτό χιτώνα. Το δεξί χέρι της μιας και το αριστερό της άλλης ήταν προτεταμμένα, ώστε με την κίνηση τους να αποτρέπουν συμβολικά εκείνους, οι οποίοι θα επιχειρούσαν την είσοδο στον τάφο.
Σύμφωνα με τους ειδικούς ακολουθείται, η ίδια τεχνική, όπως στις κεφαλές και στα φτερά των Σφιγγών. Οι μορφές τους, επί των οποίων σώζονται ίχνη κόκκινου και μπλε χρώματος, παραπέμπουν στον τύπο της Κόρης. Ανάμεσα στα αμμώδη χώματα βρέθηκαν θραύσματα των γλυπτών, όπως τμήμα παλάμης και μικρότερα θραύσματα από τα δάκτυλά τους.
Μπροστά από τις Καρυάτιδες, και από το ύψος της μέσης τους και κάτω, αποκαλύπτεται τοίχος σφράγισης από πωρόλιθους σε όλο το πλάτος των 4,5μ. Πρόκειται για δεύτερο τοίχο σφράγισης, που ακολουθεί την ίδια τεχνική, όπως και στην πρόσοψη του ταφικού μνημείου. Είναι ένα ακόμη χαρακτηριστικό της προσπάθειας των κατασκευαστών για την αποτροπή εισόδου στο μνημείο.
Άραγε αυτός ο δεύτερος τοίχος θα μπορούσε να ενισχύσει τη θεωρία περί του ασύλητου; Ακόμη κανείς από τους αρμόδιους δεν μπορεί να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα. Υπενθυμίζεται ότι πρόσφατα ο υπουργός πολιτισμού Κωνσταντίνος Τασούλας, τόνισε ότι «Πρέπει να δούμε τον τάφο για να πούμε τελικά».
Η αποκάλυψη των καρυάτιδων, έφερε και πάλι τις ανασκαφές στην Αμφίπολη στο επίκεντρο των διεθνών ΜΜΕ.
Τα καναδικά μέσα ενημέρωσης, τα οποία αναπαράγουν την είδηση από τα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων, αναφέρουν ότι πρόκειται για ευρήματα που σηματοδοτούν ότι η αρχαιολογική σκαπάνη βρίσκεται κόντρα στην αποκάλυψη του τάφου ενός, μεγίστης σημασίας, προσώπου, ενώ σημειώνουν ότι πρόκειται για τον μεγαλύτερο τάφο που έχει βρεθεί στην Ελλάδα.
Η βρετανική Telegraph κάνει λόγο για μια νέα σημαντική ανακάλυψη στην Αμφίπολη, ενώ κάνει ιδιαίτερα μνεία στις γραμμές των Καρυάτιδων και τη αρχιτεκτονική σχέση που έχουν με τις σφίγγες της εισόδου του τύμβου.
Το γαλλικό πρακτορείο AFP σημειώνει με τη σειρά του: «Ο πυρετός ανεβαίνει μετά την ανακάλυψη των εντυπωσιακών Καρυάτιδων. Μένει να φανεί αν αυτός ο τάφος είναι του Μεγάλου Αλεξάνδρου ή κάποιου άλλου σημαίνοντος προσώπου».
Το αυστραλιανό δίκτυο ABCA σημειώνει: «οι φωτογραφίες που δόθηκαν στη δημοσιότητα δείχνουν την ομορφιά των δύο Καρυάτιδων. Με μια συμβολική κίνηση των χεριών προσπαθούν να αποκρούσουν τους πιθανούς εισβολείς του τάφου».
Το κινεζικό πρακτορείο Xinhua σημειώνει: «ανακαλύφθηκαν δύο πανέμορφες Καρυάτιδες σαν και αυτές που βρίσκονται στην Ακρόπολη. Ο τύμβος είναι φανερό πως κρύβει και άλλα μυστικά».
Δημοσίευμα των New York Times υπογραμμίζει την ανακάλυψη των δύο Καρυάτιδων, «οι οποίες θεωρείται ότι προστάτευαν τους θησαυρούς του τάφου, που χρονολογείται κατά τον 4ο αιώνα π.Χ.» και ότι «αρχαιολόγοι τον χαρακτηρίζουν ως τον μεγαλύτερο αρχαίο τάφο που ανακαλύφθηκε στην Ελλάδα». Όπως επισημαίνεται, «τα ευρήματα, που υποδηλώνουν ότι πρόκειται για τον τάφο ενός εξέχοντος προσώπου της αρχαίας Μακεδονίας την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, έχουν οδηγήσει σε διάφορες εικασίες για την ταυτότητα του νεκρού». Σύμφωνα με το δημοσίευμα, ο ερευνητής Άντριου Τσαγκ, συγγραφέας του βιβλίου «Αναζητώντας τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου», θεωρεί ότι πρόκειται πιθανώς είτε για την Ολυμπιάδα, μητέρα του Αλέξανδρου, είτε για τη γυναίκα του τη Ρωξάνη.
Κεντρικό ερώτημα είναι σε ποιόν ανήκει ο μεγάλος βασιλικός τάφος , ο μεγαλύτερος που έχει ανακαλυφθεί ποτέ στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων. Πολλοί συμφωνούν με τη θεωρία ότι πρόκειται για τη μητέρα του Μ. Αλέξανδρου, Ολυμπιάδα, μέχρι τη σύζυγό του Ρωξάνη αλλά τίποτα δεν είναι σίγουρο ακόμη. Η ιστορία της Αμφίπολης πάντως είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον Μ. Αλέξανδρο.
Ο ταφικός περίβολος του τύμβου της Αμφίπολης
Σημειώνεται ότι διαδικασία ένταξης της αρχαιολογικής περιοχής της Αμφίπολης στην Παγκόσμια Κληρονομιά της UNESCO έχει ξεκινήσει η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Σύμφωνα με την υπεύθυνη της UNESCO στις Σέρρες Κατερίνα Εμμανουηλίδου, επιτροπή επιστημόνων θα ετοιμάσει τον φάκελο της σχετικής πρότασης που θα υποβληθεί στην UNESCO, όπου και θα περιλαμβάνονται αναλυτικά όλα τα στοιχεία σχετικά με την Αμφίπολη.
Οι δύο σφίγγες ύψους δύο μέτρων που βρίσκονται στην είσοδο του τύμβου
Υπενθυμίζεται ότι στην είσοδο του τάφου υπάρχουν δύο Σφίγγες ολόγλυφες, ύψους δύο μέτρων ενώ ο ταφικός περίβολος έχει διάμετρο 497 μέτρα. «Στην είσοδο του τάφου υπάρχουν δύο Σφίγγες ολόγλυφες, ύψους δύο μέτρων. Ο ταφικός περίβολος των 497 μέτρων, με τον λέοντα στην κορυφή, ύψους 30 μέτρων, μας αθροίζει την ύπαρξη ενός θεαματικού ταφικού μνημείου που έχει στην πρόσοψη δύο Σφίγγες, που χρονολογούνται από το 325 έως το 300 π.Χ.» έχει δηλώσει η κ. Κατερίνα Περιστέρη, υπεύθυνη της ανασκαφής στην αρχαία Αμφίπολη.
