Την προηγούμενη εβδομάδα, οι χρηματοπιστωτικές αγορές σφυροκοπήθηκαν και πάλι από γεγονότα που πριν από λίγο καιρό θεωρούνταν αδύνατα, αν όχι αδιανόητα. Το αποτέλεσμα ήταν μια έντονη ενδοημερήσια μεταβλητότητα με πτωτική τάση.
Υπάρχει μία φυσική τάση να εξηγούμε κάθε μία από αυτές τις εξελίξεις ξεχωριστά. Αλλά αυτό θα μπορούσε να είναι λάθος αφού κάθε μία επηρεάζεται από κοινά φαινόμενα, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της αποτελεσματικότητας των πολιτικών των κεντρικών τραπεζών. Αυτό θα μπορούσε να έχει συνέπειες που θα είναι ακόμη πιο σοβαρές εάν η αναταραχή διαχυθεί στην πραγματική οικονομία.
Μια ενδεικτική λίστα των εξελίξεων που μας τράβηξαν την προσοχή την προηγούμενη εβδομάδα δείχνει το βαθμό της μεταβλητότητας που βιώνουμε:
- Εν μέσω ενός παγκόσμιου selloff στον τραπεζικό κλάδο, οι τιμές των μετοχών πολλών μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών σημείωσαν έντονη μεταβλητότητα αγγίζοντας επίπεδα που είχαν να δουν για πολλές δεκαετίες.
-Την Πέμπτη οι τιμές του πετρελαίου ολοκλήρωσαν άλλη μια συνεδρίαση έντονων μεταβολών, μόλις λίγο πάνω από τα 25 δολάρια –ένα επίπεδο που είχαν να δουν σε διάστημα άνω των δέκα ετών.
-Οι αποδόσεις των ευρωπαϊκών ομολόγων υποχώρησαν σε εξωφρενικά επίπεδα. Αυτό ίσχυσε ακόμη και για αυτά που διαπραγματεύονταν ήδη με αρνητική ονομαστική απόδοση.
* Η Κεντρική Τράπεζα της Σουηδίας μείωσε το βασικό της επιτόκιο κάτω από το μηδέν και συγκεκριμένα στο -0,5% από 0,35% προηγουμένως.
*Στις αγορές συναλλάγματος, το δολάριο υποχώρησε έναντι των νομισμάτων των προηγμένων χωρών, κυρίως έναντι του γεν, παρόλο που η Τράπεζα της Ιαπωνίας έχει ήδη οδηγήσει τα επιτόκιά της σε αρνητικά επιτόκια.
.
*Την Πέμπτη ο αμερικανικός δείκτης Dow Jones σημείωσε την 28η διαδοχική ημέρα συναλλαγών με ενδοσυνεδριακό εύρος διακύμανσης άνω των 200 μονάδων.
* Μετά από μια μακρά περίοδο εγκατάλειψης, ο χρυσός ανέκτησε τη λάμψη του, με το πολύτιμο μέταλλο να αναρριχάται την Πέμπτη στα 1.263 δολ. ανά ουγγιά, που αποτελεί το υψηλότερο επίπεδο από το Φεβρουάριο του 2015.
Αυτά είναι μόνο μερικά παραδείγματα των ασταθών και ασυνήθιστων αγορών και ακολουθούν έναν ήδη σημαντικό αριθμό ασυνήθιστων εξελίξεων, όπως οι χαμηλές τιμές πετρελαίου που στη Δύση θεωρούνται περισσότερο κατάρα από ευχή αλλά και οι επενδυτές που αναγκάζονται να πληρώσουν για τα προνόμιο να επενδύσουν στο περίπου 30% του παγκόσμιου αποθέματος κρατικού χρέους. Αυτή η λίστα θα συνεχίσει να μεγαλώνει.
Είναι φυσικό για τους σχολιαστές να στραφούν σε μεμονωμένες εξηγήσεις για κάθε μία από αυτές τις εξελίξεις. Αλλά αυτή η προσέγγιση δεν μας παρέχει μια εικόνα για το τι μπορεί να ακολουθήσει μετά.
Η αυξανόμενη λίστα απίθανων εξελίξεων είναι ενδεικτική ενός παγκόσμιου συστήματος που σηματοδοτεί μια σημαντική μετάβαση -μακριά από μια τάξη πραγμάτων στην οποία οι Κεντρικές Τράπεζες καταστέλλουν αποτελεσματικά την χρηματοοικονομική μεταβλητότητα και προς τις δύο κατευθύνσεις. Και πάρα πολλά χαρτοφυλάκια, που έχουν δημιουργήσει σχέση εξάρτησης με τη στήριξη των κεντρικών τραπεζών, δεν έχουν ακόμη τοποθετηθεί σωστά για αυτή τη μετάβαση.
Μέχρι στιγμής, η ζημία από την αυξημένη μεταβλητότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών έχει περιοριστεί στον χρηματοπιστωτικό κλάδο, οδηγώντας σε μερική απομόχλευση. Δεν έχει διαχυθεί με την ουσιαστική έννοια στην πραγματική οικονομική δραστηριότητα. Αυτό είναι ένα ευτυχές γεγονός καθώς η οικονομία δεν είναι καλά τοποθετημένη για να δεχτεί ακόμη μία πρόκληση.
Η αμερικανική οικονομία δουλεύει ήδη σκληρά –και μέχρι στιγμής με επιτυχία – για να ξεπεράσει τις αντιξοότητες που παράγει η ασθενής ανάπτυξη άλλων χωρών. Η συνεχιζόμενη οικονομική μεταβλητότητα θα μπορούσε να επιδεινώσει αυτή την κατάσταση, καθιστώντας τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις περισσότερο απρόθυμους να αναλάβουν κινδύνους. Εάν οι καταναλωτές είναι νευρικοί από τις άγριες αγορές, και ιδιαίτερα από τις επιπτώσεις τους στη σταθερότητα και την προβλεψιμότητα των επενδύσεων και των συντάξεων, καθώς και τη διαθεσιμότητα χρηματοδότησης, θα μπορούσαν να αποφασίσουν να ξοδεύουν λιγότερο. Και οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν να περιορίσουν τις δαπάνες τους για επενδύσεις. Αυτό θα αποδυνάμωνε περαιτέρω τις αγορές, απειλώντας να δημιουργήσει ένα εκρηκτικό κοκτέιλ δυσμενών δευτερογενών επιπτώσεων.
Ευτυχώς, αυτό δεν έχει συμβεί ακόμα. Αλλά είναι ένας κίνδυνος που πρέπει να παρακολουθούμε προσεκτικά τις επόμενες εβδομάδες.
