Τού Γιώργου Στράτου:
Πόση ψυχραιμία μπορείς να ζητήσεις από έναν εξαθλιωμένο άνθρωπο; Πόσο καθαρό μυαλό μπορεί να 'χει απομείνει σε κάποιον που στερείται τα στοιχειώδη της διαβίωσης; Πόση ελπίδα μπορεί να υπάρχει ακόμη σ' εκείνον που η ζωή του όλη κατέρρευσε μέσα σε λίγα χρόνια; Πόσο δεκτικός σε συζήτηση και μεταρρυθμίσεις μπορεί να είναι όποιος δίνει καθημερινή -και όχι πάντα κερδισμένη- μάχη για το μεροκάματο; Πώς συνηθίζεται να είσαι εσύ διαρκώς και «κερατάς και δαρμένος» και οι θύτες σου στο απυρόβλητο και «στην πούδρα»;
Αυτή είναι η κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε σήμερα. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο δεν μπορεί να ξεκινήσει καμία σοβαρή και ειλικρινής συζήτηση για τα μεγάλα ζητήματα που αφορούν την εθνική επιβίωσή μας. Η δικαιολογημένη οργή έχει σκεπάσει κάθε άλλη διάθεσή μας. Εχει παραλύσει τη σκέψη μας, έχει δηλητηριάσει την εμπιστοσύνη μας, έχει απονεκρώσει την ακοή μας, κοντολογίς όλα όσα θα μπορούσαν να μας διατηρούν παραγωγικούς και αποτελεσματικούς.
Αυτή είναι και η πιο τρομακτική συνέπεια των Μνημονίων πάνω στο σώμα της πατρίδας μας. Και απειλεί ευθέως την υπόστασή μας, κατά τρόπο... ισοδύναμο με αυτά που βάλλουν κατά της οικονομικής επιβίωσης μας. Διότι, όσο η οργή μάς απομακρύνει από την αλήθεια τόσο αναπαράγεται ο φαύλος κύκλος μέσα στον οποίο έχουμε μπει κι άλλο τόσο απομακρύνεται η πιθανότητα να τον σπάσουμε. Αυτό δεν κάνουμε πέντε χρόνια τώρα; Παίρνουμε δανεικά για την εξυπηρέτηση δανείων που δεν ξεπληρώνονται ούτε με θαύμα και αποφεύγουμε να συζητήσουμε καν, που λόγος για ν' αποφασίσουμε (!), για τον τρόπο που θα ζήσουμε χωρίς δανεικά από κάποια στιγμή και μετά.
Αναπόφευκτα το εγχώριο ψέμα μέσα στο οποίο ζούσαμε 40 χρόνια, με ευθύνη των ηγεσιών μας, θα συναντούσε την αναλγησία των δανειστών μας. Σ' αυτό ακριβώς το κομβικό σημείο βρισκόμαστε. Από τη μια, σκάνε η μία μετά την άλλη όλες οι βόμβες πάνω στις οποίες κάθονταν αμέριμνες οι ηγεσίες μας, αποφεύγοντας να τις αντιμετωπίσουν, το Ασφαλιστικό, το συνταξιοδοτικό, τα φορολογικά. Από την άλλη, ουσιαστικά εξαναγκαζόμαστε να δεχθούμε τη συνέχεια μιας πολιτικής αποδεδειγμένα καταστροφικής για τις ζωές μας.
Ποιο άλλο νόημα θα μπορούσε να έχει η εθνική συναίνεση, εκτός από το να συμφωνήσουμε να αλλάξουμε όσα κάναμε λάθος για χρόνια, για να μετριάσουμε τις δυσμενείς επιπτώσεις από την ανάγκη να δανειστούμε; Απώτερος στόχος θα ήταν η προοπτική μιας ζωής με δίκαια κατανεμημένα βάρη και απολαβές, και χωρίς δανεικά. Αυτήν ακριβώς τη συζήτηση αποφεύγουν. Η κυβέρνηση γιατί ξέρει ότι θα απομακρυνθεί όχι μόνο από πολλές προεκλογικές υποσχέσεις της αλλά και από πολλές ιδεολογικές θέσεις της. Η αντιπολίτευση γιατί θα βρεθεί όχι μόνο ενώπιον των ευθυνών της για το παρελθόν, αλλά και μπροστά στην ανάγκη να αρθρώσει έναν καινούργιο λόγο για το μέλλον.
Οσο όμως η συζήτηση αυτή δεν ανοίγει ουσιαστικά και ειλικρινά, δύο πράγματα θα εξακολουθήσουν να συμβαίνουν. Κατά πρώτον, η οργή των πολιτών θα γιγαντώνεται, με κίνδυνο να καταστεί ανεξέλεγκτη, αφού μετά βεβαιότητος οι ζωές τους γίνονται χειρότερες. Κατά δεύτερον, τα περιθώρια επιτυχούς υλοποίησης της όποιας συμφωνίας, της όποιας επόμενης μέρας, θα ελαχιστοποιούνται, καθώς δεν θα είναι ορατά το τέλος της κρίσης και η επαναφορά μιας στοιχειώδους κανονικότητας.
Μόνο όποιοι τολμήσουν να διαχειριστούν τη σημερινή οργή με αλήθειες, σύνεση και στοργή θα βρίσκονται ανάμεσα σ' αυτούς που θα γράψουν την επόμενη μέρα για την πατρίδα μας.
Αυτή είναι η κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε σήμερα. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο δεν μπορεί να ξεκινήσει καμία σοβαρή και ειλικρινής συζήτηση για τα μεγάλα ζητήματα που αφορούν την εθνική επιβίωσή μας. Η δικαιολογημένη οργή έχει σκεπάσει κάθε άλλη διάθεσή μας. Εχει παραλύσει τη σκέψη μας, έχει δηλητηριάσει την εμπιστοσύνη μας, έχει απονεκρώσει την ακοή μας, κοντολογίς όλα όσα θα μπορούσαν να μας διατηρούν παραγωγικούς και αποτελεσματικούς.
Αυτή είναι και η πιο τρομακτική συνέπεια των Μνημονίων πάνω στο σώμα της πατρίδας μας. Και απειλεί ευθέως την υπόστασή μας, κατά τρόπο... ισοδύναμο με αυτά που βάλλουν κατά της οικονομικής επιβίωσης μας. Διότι, όσο η οργή μάς απομακρύνει από την αλήθεια τόσο αναπαράγεται ο φαύλος κύκλος μέσα στον οποίο έχουμε μπει κι άλλο τόσο απομακρύνεται η πιθανότητα να τον σπάσουμε. Αυτό δεν κάνουμε πέντε χρόνια τώρα; Παίρνουμε δανεικά για την εξυπηρέτηση δανείων που δεν ξεπληρώνονται ούτε με θαύμα και αποφεύγουμε να συζητήσουμε καν, που λόγος για ν' αποφασίσουμε (!), για τον τρόπο που θα ζήσουμε χωρίς δανεικά από κάποια στιγμή και μετά.
Αναπόφευκτα το εγχώριο ψέμα μέσα στο οποίο ζούσαμε 40 χρόνια, με ευθύνη των ηγεσιών μας, θα συναντούσε την αναλγησία των δανειστών μας. Σ' αυτό ακριβώς το κομβικό σημείο βρισκόμαστε. Από τη μια, σκάνε η μία μετά την άλλη όλες οι βόμβες πάνω στις οποίες κάθονταν αμέριμνες οι ηγεσίες μας, αποφεύγοντας να τις αντιμετωπίσουν, το Ασφαλιστικό, το συνταξιοδοτικό, τα φορολογικά. Από την άλλη, ουσιαστικά εξαναγκαζόμαστε να δεχθούμε τη συνέχεια μιας πολιτικής αποδεδειγμένα καταστροφικής για τις ζωές μας.
Ποιο άλλο νόημα θα μπορούσε να έχει η εθνική συναίνεση, εκτός από το να συμφωνήσουμε να αλλάξουμε όσα κάναμε λάθος για χρόνια, για να μετριάσουμε τις δυσμενείς επιπτώσεις από την ανάγκη να δανειστούμε; Απώτερος στόχος θα ήταν η προοπτική μιας ζωής με δίκαια κατανεμημένα βάρη και απολαβές, και χωρίς δανεικά. Αυτήν ακριβώς τη συζήτηση αποφεύγουν. Η κυβέρνηση γιατί ξέρει ότι θα απομακρυνθεί όχι μόνο από πολλές προεκλογικές υποσχέσεις της αλλά και από πολλές ιδεολογικές θέσεις της. Η αντιπολίτευση γιατί θα βρεθεί όχι μόνο ενώπιον των ευθυνών της για το παρελθόν, αλλά και μπροστά στην ανάγκη να αρθρώσει έναν καινούργιο λόγο για το μέλλον.
Οσο όμως η συζήτηση αυτή δεν ανοίγει ουσιαστικά και ειλικρινά, δύο πράγματα θα εξακολουθήσουν να συμβαίνουν. Κατά πρώτον, η οργή των πολιτών θα γιγαντώνεται, με κίνδυνο να καταστεί ανεξέλεγκτη, αφού μετά βεβαιότητος οι ζωές τους γίνονται χειρότερες. Κατά δεύτερον, τα περιθώρια επιτυχούς υλοποίησης της όποιας συμφωνίας, της όποιας επόμενης μέρας, θα ελαχιστοποιούνται, καθώς δεν θα είναι ορατά το τέλος της κρίσης και η επαναφορά μιας στοιχειώδους κανονικότητας.
Μόνο όποιοι τολμήσουν να διαχειριστούν τη σημερινή οργή με αλήθειες, σύνεση και στοργή θα βρίσκονται ανάμεσα σ' αυτούς που θα γράψουν την επόμενη μέρα για την πατρίδα μας.
