Τον ιουδαιοχριστιανικό δρόμο που ορίζει ότι ο Γιαχβέ εδημιούργησε τον κόσμο (σε έξι ημέρες). Αν επιλέξεις αυτή τη θέση, τότε θα βλέπεις τον κόσμο ως κτίσμα και η αντίστοιχη θεωρία λέγεται Κτισιολογία. Εδώ δεν ψάχνεις αίτιο κι αιτιατό μέσα στον κόσμο, αλλά προσπαθείς να μαντέψεις το θέλημα του θεού, άρα θεολογείς, ή ακριβέστερα, Γιαχβελογείς.
Ο Ελληνικός δρόμο, θαυμασίως διετυπώθη στα ορφικά: Εν αρχή ήν το Χάος... Εν συνεχεία ο Ηράκλειτος έθεσε την επιστήμη του κόσμου. Εδώ δεν υπάρχει κτίστης. "Κόσμον τόνδε, τὸν αὐτὸν ἁπάντων, οὔτε τις θεῶν οὔτε ἀνθρώπων ἐποίησεν, ἀλλ᾽ ἦν ἀεὶ καὶ ἔστιν καὶ ἔσται πῦρ ἀείζωον ἁπτόμενον μέτρα καὶ ἀποσβεννύμενον μέτρα".
(Αυτόν εδώ τον κόσμο, τον ίδιο για όλους, ούτε κανείς θεός ούτε άνθρωπος τον έπλασε, αλλ' ήταν από πάντα και είναι και θα είναι αιώνιο ζων πυρ, που ανάβει με μέτρο και σβήνει με μέτρο".)
Από την Ελληνική θέση, από όπου και αν προέρχεται (Θαλής, Πυθαγόρας, Εμπεδοκλής....) ο "κτίστης" αποβάλλεται, η "κτισιολογία" θεωρείται μωρία και η Γιαχβεολογία απίστευτη υποβάθμιση του πνεύματος.
Ο Έλλην δεν κτισιολογεί, δεν Γιαχβελογεί, αλλά αναζητά γνώσιν εντός του κόσμου και μόνο δια του ορθού λόγου φιλοσοφεί, θέτωντας τα τρία βασικά ερωτήματα της φιλοσοφίας: "Τι το Όν", "πόθεν το Όν", "ποία η ροπή του Όντος". Και αν φτάσουμε εκεί, τότε εραστές της γνώσεως καθιστάμεθα και λάτρεις της εν τω κόσμω αρετής, με καθοριστικές προεκτάσεις στον ιδιωτικό και δημόσιο βίο!
