Αν και τις τελευταίες ώρες το κλίμα για την Ελλάδα φάνηκε να επιβαρύνεται με το Eurogroup να επαναφέρει εγγράφως, υπό την πίεση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε το σενάριο Grexit ή taimout από την Ευρωζώνη, εν τούτοις τα πράγματα στην κεντρική πολιτική σκηνή είναι αισθητά καλύτερα. Οι ακραίοι κύκλοι που αποκαλύφθηκαν από χθες στις Βρυξέλλες όταν έπεσαν οι μάσκες στο Eurogroup και που έφτασαν μέχρι την προβοκάτσια του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στον Μάριο Ντράγκι σήμερα αναγκάστηκαν να υποστηρίξουν ανοιχτά και με ευθείες πλεον μεθοδεύσεις τις θέσεις τους. Από την άλλη πλευρά όμως ομοβροντία δημοσιευμάτων, συνεντεύξεων και παρεμβάσεων ηγετών κατέστησε σαφές ότι η συζήτηση στη Σύνοδο Κορυφής δεν θα διεξαχθεί στη βάση που επιθυμεί το Eurogroup.
Από το –κατά τα άλλα εμπρηστικό- έγγραφο του Eurogroup οι ηγέτες στέκονται:
- στο συνολικό πακέτο που ανέρχεται στα 82-86 δισ.,
- την ανάγκη άμεσης νομοθέτησης συγκεκριμένων μέτρων από την ελληνική Βουλή,
- τον ανασχηματισμό και την ευρύτερη κοινοβουλευτική στήριξη της κυβέρνησης
- Η χρηματοδότηση του νέου προγράμματος θα πρέπει να περιλαμβάνει, σύμφωνα με το Eurogroup, ένα μαξιλάρι 10 έως 25 δις Ευρώ για τον τραπεζικό τομέα, εκ των οποίων 10 δισ. θα πρέπει να μπουν άμεσα σε έναν ξεχωριστό λογαριασμό του ESM.
Ελεύθεροι σκοπευτές κατά Σόιμπλε
Μετά από τις παρεμβάσεις του Αυστριακού καγκελάριου Φάιμαν, των Σοσιαλδημοκρατών που οδήγησαν σε αλλαγή στάσης του αντικαγκελάριου της Γερμανίας Ζίγκαμρ Γκάμπριελ, τη συνέντευξη του προέδρου της χώρας, Γιόακιμ Γκάουκ καθώς και την ευθυγράμμιση των Θεσμών στην παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και οι συνοδοιπόροι του Φιλανδοί και ο Γερούν Ντάισελμπλουμ φαίνεται ότι τέθηκαν σε καραντίνα.
Την εικόνα αυτή προσπάθησε να ανατρέψει η Άνγκελα Μέρκελ θέτωντας τον Αλέξη Τσίπρα στην απομόνωση στο τραπέζι της Συνόδου Κορυφής, στέλνοντας ηχηρά σημειολογικά μηνύματα στο εσωτερικό του κόμματός της, για στήριξη στον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Αυτή όμως ήταν η στάση της Γερμανίδας καγκελαρίου ήταν η δημόσια, καθώς άλλαξε άρδην όταν έκλεισαν οι πόρτες, εμφανίστηκε συναινετική προσπαθώντας να πειθαναγκάσει τους διαφωνούντες σε μια συμφωνία με πολιτικά χαρακτηριστικά αλλά ηπιότερα μέτρα.
Η συμφωνία βήμα, βήμα
Όπως αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές αυτό που ζητείται πλέον από τον Έλληνα πρωθυπουργό είναι ο σχηματισμός της μιας ιδιαίτερα ευρείας πολιτικά κυβέρνησης ώστε να επιταχυνθεί το κυβερνητικό έργο και να ολοκληρωθούν άμεσα μεταρρυθμίσεις που θα αποδεσμεύσουν μεγάλα αναπτυξιακά κονδύλια.
Παράλληλα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ευθυγραμμίζεται και επαυξάνει στην πρόθεση για κυβέρνηση ευρείας κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας και ζητά την προσθήκη τεχνοκρατών σε κομβικές θέσεις, μετασχηματίζοντας την απαίτηση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε για επιτροπεία στα υπουργεία.
Η θέση αυτή του ΔΝΤ δεν γίνεται αποδεκτή, μέχρι στιγμής από τον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος δέχεται να διευρύνει το κυβερνητικό σχήμα με στελέχη που θα υποδείξουν άλλοι πολιτικοί φορείς, χωρίς τη συμμετοχή της Νέας Δημοκρατίας και με αυξημένη τεχνοκρατική υποστήριξη όχι όμως καθοδήγηση.
Τον σχεδιασμό αυτό είχε εγκαίρως αποκαλύψει το sofokleousin.gr επισημαίνοντας ότι τόσο ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε όσο και το ΔΝΤ ζητούν να επιβάλλουν έπιτροπεία στά ύπουργεία ώς προαπαιτούμενο γιά τήν έγκριση νέου προγράμματος. Η διάθεση αυτή διαφάνηκε και στο τελευταίο έγγραφο του Eurogroup όπου ζητείται η επιστροφή κλιμακίων της τρόικας στην Αθήνα.
Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές ο Αλέξης Τσίπρας δέχεται την επιστροφή κλιμακίων των θεσμών στην Αθήνα και την εδραίωσή τους όχι όμως την εκχώρησή σε αυτά αρμοδιοτήτων ελέγχου και προέγκρισης των δαπανών και προϋπολογισμών των υπουργείων.
Τι θα γίνει με τις τράπεζες
Στο επίπεδο των τραπεζών ο Αλέξης Τσίπρας δέχεται ασυζητητί τις εισηγήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ζητά επίσπευση των ανακεφαλαιοποιήσεων και επιχειρεί να αποφύγει ρήτρα κουρέματος στις καταθέσεις ακόμα και υπό τη μορφή φόρουπλούτου «wealth tax», στη βάση του σκεπτικού ότι κάτι τέτοιο θα έβαζε σε νέα δίνη το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, θα καθυστερούσε την επιστροφή καταθέσεων και θα αύξανε την εξάρτηση από το ευρωσύστημα καθώς και ευρωπαϊκά κονδύλια διάσωσης.
Συνεπώς αυτό το σενάριο επιβραδύνει τις διαδικασίες ιδιωτικοποίησης των τραπεζών, δημιουργεί δυσπιστία στους εν δυνάμει επενδυτές και αυξάνει τη δέσμευση ευρωπαϊκών κεφαλαίων. Τη γραμμή αυτή φαίνεται να υπερασπίζεται και ο Μάριο Ντράγκι ο οποίος θέτει θέμα αξιοπιστίας των ευρωπαϊκών αρχών, ήτοι της ΕΚΤ, της SSM και της EBA, οι οποίες εγγυήθηκαν ότι φαινόμενα αντίστοιχα με της Κύπρου δεν θα επαναληφθούν.
Υπέρμαχος αυτής της θέσης είναι ο Γέρουν Ντάισελμπλουμ, ενώ προβληματισμό προκαλεί η στάση του ΔΝΤ, επί του θέματος, καθώς αυξάνει τις κεφαλαιακές ανάγκες των ελληνικών τραπεζών στα 25 δισ., ποσό που δεν φαίνονται διατεθειμένοι να αναγνωρίσουν οι Θεσμοί.
Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι το ΔΝΤ είναι διατεθειμένο να υποχωρήσει από αυτή τη θέση αν η ελληνική κυβέρνηση δεχθεί τη ρήτρα ενεργητικής διαχείρισης των κόκκινων δανείων καθώς και πιο χαλαρής ρύθμισης για την προστασία της πρώτης κατοικίας.
Η νέα-παλαιά έκφραση για το χρέος….reprofiling
Στο σημείο τριβής, αυτό της επαναξιολόγησης της κατάστασης του ελληνικού Δημοσίου χρέους πριν την ένταξη στον ESM, καθώς η Ελλάδα δεν είναι εις θέση να λάβει δάνειο αν αναγνωρισθεί η έκθεση βιωσιμότητα του ΔΝΤ, το οποίο χαρακτηρίζει το ελληνικό χρέος, μη βιώσιμο.
Σε αυτό το πλαίσιο στο τραπέζι έχει επανέλθει από χθες το βράδυ, με πρωτοβουλία του ΔΝΤ και συγκεκριμένα του Πωλ Τόμσεν, το σενάριο του reprofiling του ελληνικού χρέους, το οποίο μπορεί να υλοποιηθεί σε φάσεις και άμεσα.
- Όπερ σημαίνει ότι μια φάση θα είναι άμεσα πριν την έγκριση του αιτήματος και θα αφορά τη διαχείριση των ταμειακών εκροών για την κάλυψη των δόσεων για τους επόμενους 12 μήνες
- Εν συνεχεία και μετά την υλοποίηση άλλου πακέτου προαπαιτουμένων θα υπάρξει μείωση και αναπροσαρμογή των επιτοκίων
- και σε τρίτο στάδιο, με την ολοκλήρωση του πακέτου της συμφωνίας η επιμήκυνση των λήξεων μέσω της εκταμίευσης της τελευταίας δόσης του δανείου του ESM, το οποίο θα στοχεύει στην ανταλλαγή ομολόγων στα πλαίσια του EFSF-ESM, που είναι πρακτικά ο ίδιος οργανισμός.
- Σε αυτό το πλαίσιο υπάρχει και ο μπαλαντέρ του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, το οποίο μπορεί να ενεργοποιηθεί από τη στιγμή που η Ελλάδα επιστρέψει κανονικά στο Ευρωσύστημα και εκτελεί τις αξιολογήσεις του προγράμματος.
Σκληρά τα Δημοσιονομικά
Γη και ύδωρ αναγκάζεται να δώσει σε αυτή τη φάση σε επίπεδο δημοσιονομικών ο Έλληνας πρωθυπουργός καθώς ο σχεδιασμός για εφαρμογή των μέτρων με αναθεωρημένο –έστω και λογιστικά χρέος- δεν περνάει.
Συνεπώς είναι αναγκασμένος να δεχθεί μέτρα κάλυψης του διευρυμένου δημοσιονομικού και χρηματοδοτικού κενού, τα οποία περιλαμβάνουν αυξήσεις ΦΠΑ και άμεσων φόρων, καθώς και μειώσεις δαπανών, ρήτρα μηδενικού ελλείμματος στα ασφαλιστικά Ταμεία, τερματισμό όλων των πρόωρων συντάξεων κλπ.
Αμφίβολο είναι αν σε αυτό το πακέτο θα προστεθεί η ρήτρα ανάπτυξης ήα καλύτερων επιδόσεων που θα επιτρέπει αναδιανομή φόρων υπέρ ασθενέστερων σε περίπτωση υπέρβασης των στόχων.
Σε αυτό το επίπεδο και λόγω της εξασθένισης της οικονομίας η κυβέρνηση έχει πετύχει μόνο τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων στο 1% μέχρι και το 2018, συνθήκη που πρακτικά μειώνει τις απαιτήσεις για έσοδα κατά 10 δισ. στην τριετία.
Βασικά σημεία απόκλισης
1. Η ελληνική κυβέρνηση να φέρει ένα ενισχυμένο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων με δύο τρόπους
α. Να προσκαλέσει ανεξάρτητη αρχή για να προσδιορίσει την αξία των προς ιδιωτικοποίηση περιουσιακών στοιχείων και παράλληλα να αυξήσει την ανεξαρτησία του ΤΑΙΠΕΔ με συμμετοχή της Κομισιόν ή εναλλακτικά περιουσιακά στοιχεία αξίας 50 δις θα μεταφερθούν σε ανεξάρτητο ταμείο του εξωτερικού όπως το Ιντσιτούτο για την Ανάπτυξη στο Λουξεμβούργο με στόχο την εν καιρώ ιδιωτικοποίηση τους και σταδιακή αποπληρωμή χρέους. Αυτό θα διευθύνεται από τις ελληνικές αρχές με την επίβλεψη αρμόδιων ευρωπαϊκών θεσμών.
2. Η ανάκληση των νομοθετημάτων του 2015 που δεν έχουν συμφωνηθεί με τους θεσμούς και είναι αντίθετες με το πλαίσιο που ετέθη στο Eurogroup 20ης Φερβουαρίου.
3. Χρέος: Μία επαναδιατύπωση της δήλωσης του Eurogroup του Νοεμβρίου 2012.
4. Εργαλειοθήκη ΟΟΣΑ, πλήρης εφαρμογή εκτός από τα μη συνταγογραφημένα φάρμακα.
5. Αγορά ενέργειας, ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ αν δεν βρεθούν ισοδύναμα μέτρα.
6. Σε περίπτωση μη συμφωνίας η Ελλάδα μπορεί να αξιοποιήσει ως εναλλακτική ένα διάλειμμα από την ευρωζώνη (time out) με πιθανή αναδιάρθρωση του χρέους.