Του Παναγιώτη Στάθη
Σειρά αποφάσεων που συγκροτούν την νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, καταδεικνύουν, σύμφωνα με έμπειρους δικαστικούς και νομικούς κύκλους, την τύχη της αποκαλούμενης τροπολογίας του ΝίκουΠαππά για τις 4 τηλεοπτικές άδειες.
Όλες οι αποφάσεις οδηγούν σε κατάρριψη της αφού είναι ξεκάθαρο απο την απλή γραμματική ανάγνωση (ακόμα και του Συντάγματος) του σκεπτικού τους, πως μοναδική αρμόδια αρχή για τη χορήγηση των αδειών αλλά και την επιβολή κυρώσεων είναι το ΕΣΡ.
Η φράση που αποτυπώνει καλύτερα την εξέλιξη των πραγμάτων, είναι αυτή που χρησιμοποιεί ο καθηγητής Δημοσίου Δικαίου του Πανεπιστημίου Αθηνών, Πάνος Λαζαράτος, ο οποίος έγραψε πρόσφατα (εφ. Καθημερινή) : ....."ταπεινή συμβουλή από έναν καθηγητή του διοικητικού δικαίου και δικηγόρο στο ΣτΕ για ένα τέταρτο του αιώνα. Η κυβέρνηση να πάρει πίσω την "ακαλαίσθητη" και πρόδηλα αντισυνταγματική ρύθμιση. Πρόκειται για το χρονικό προαναγγελθέντος, βέβαιου και δίκαιου θανάτου".
Σειρά αποφάσεων
Ενδεικτικά αναφέρεται πως το ΣτΕ έχει ήδη καταγράψει τις διαθέσεις του με σειρά αποφάσεων ,κυρίως δεν με αυτές που αναφέρθηκαν στο πλαίσιο λειτουργίας της ΕΡΤ και την αντικατάστασή της απο τη ΝΕΡΙΤ.
Η απόφαση 1901/2014 που αφορούσε την αντικατάσταση της ΕΡΤ από τη ΝΕΡΙΤ αναφέρει χαρακτηριστικά: "Ειδικά ως προς τους ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς, ο συνταγματικός νομοθέτης, έχοντας υπόψη τη μεγάλη εμβέλεια, την χρονική αμεσότητα και την ιδιαίτερη δύναμη επιρροής που διαθέτουν, με τις διατάξεις του άρθρου 15 παρ. 2 του Συντάγματος όρισε ότι η λειτουργία τους υπάγεται στον άμεσο έλεγχο του κράτους. Ο έλεγχος αυτός περιλαμβάνει τόσο τη χορήγηση αδείας λειτουργίας, όσο και τη μέριμνα ώστε κατά τη λειτουργία τους να εξυπηρετούνται συγκεκριμένοι σκοποί δημοσίου ενδιαφέροντος. Οι σκοποί αυτοί είναι: η αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών, ειδήσεων, προϊόντων λόγου και τέχνης, η ποιοτική στάθμη των προγραμμάτων σε αντιστοιχία με την κοινωνική αποστολή των εν λόγω μέσων και την πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας, ο σεβασμός της αξίας του ανθρώπου και η προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας. Η χορήγηση των αδειών, ο έλεγχος της εξυπηρέτησης των ανωτέρω σκοπών δημοσίου συμφέροντος και η επιβολή κυρώσεων ανατίθεται σε ανεξάρτητη αρχή, το ‘Εθνικό συμβούλιο ραδιοτηλεόρασης"
Ξεκάθαρο
Είναι λοιπό ξεκάθαρο και πως το ΣΤΕ ερμηνεύοντας εν ολομελεία το Σύνταγμα (άρθ. 15 παρ. 2), ορίζει ότι η συνταγματική "έκφραση" του κράτους που δικαιούται να χορηγεί τηλεοπτικές άδειες είναι η ανεξάρτητη αρχή του ΕΣΡ και όχι κάποιος υπουργός. Χαρακτηριστική άλλωστε είναι η προσέγγιση του καθηγητή Λαζαράτου που ο οποίος καταγράφει τις αντισυνταγματικότητες της "ακαλαίσθητης" -υπό καβαφική έννοια - τροπολογίας του άρθρου 2Α ν.4339/2015". Θεωρεί δε σφόδρα πιθανό να καταπέσει στο ΣΤΕ για τους εξής λόγους:
- "Ο πρώτος λόγος ακυρώσεως θα αφορά την αντίθεση της τροπολογίας στο γράμμα και το σκοπό του άρθρου 15§2 Συντ., λόγω παρακάμψεως του ΕΣΡ, με τις ακόλουθες αιτιάσεις:
α) Ο έλεγχος της ραδιοφωνίας και της τηλεοράσεως υπάγεται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του ΕΣΡ. Ο άμεσος έλεγχος και στα τρία εδάφια της συνταγματικής διατάξεως είναι ο αυτός. Όλα τα άλλα είναι προφάσεις εν αμαρτίαις.
β) Το θεμελιωδέστερο στοιχείο αμέσου ελέγχου είναι πάντα κατά το Σύνταγμα η χορήγηση τηλεοπτικής άδειας.
γ) Το ΕΣΡ είναι όργανο του Κράτους. Δεν είναι ΝΠΔΔ. Διάκριση μεταξύ κρατικού ελέγχου και ελέγχου του ΕΣΡ θα ήταν λαθεμένη.
δ) Το άρθρο 15§2 δεν κάνει καμία διάκριση μεταξύ ενός πυρήνα αρμοδιοτήτων ελέγχου του ΕΣΡ και άλλων αρμοδιοτήτων "εκτός πυρήνα" που ανήκουν κάπου αλλού. Όλες οι αρμοδιότητες του άρθρου 15§2 Συντ. ανήκουν εν πάσει περιπτώσει σε αυτόν τον πυρήνα.
ε) Το πρόβλημα "ανωτέρας βίας" που επικαλείται η Αιτιολογική Έκθεση, ήτοι η διαπιστωθείσα αδυναμία της Διασκέψεως των Προέδρων της Βουλής να εκλέξουν νέα μέλη του ΕΣΡ δεν μπορεί να δικαιολογήσει παράβαση του άρθρου 15§2 Συντ. Μια τέτοια θεωρία ανωτέρας βίας που δικαιολογεί συνταγματικές εκτροπές δεν έχει ποτέ υποστηριχθεί από κανέναν και δεν έχει καμία τύχη στο ΣτΕ.
- Ένας δεύτερος λόγος θα αφορά την αντίθεση της "ακαλαίσθητης" ρυθμίσεως στο άρθρο 14§9εδ.β´ Συντ. Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, ο νόμος προβλέπει τα μέτρα και τους περιορισμούς πού είναι απαραίτητοι για τη διασφάλιση της διαφάνειας και της πολυφωνίας στην ενημέρωση. Πρώτιστη υποχρέωση του κράτους είναι να ευνοεί την πολυφωνία και όχι να την περιορίζει.
Τέτοιος περιορισμός της κρατικής υποχρεώσεως διασφαλίσεως πολυφωνίας θα ήταν δυνατός μόνο για άκρως ορισμένους λόγους δημοσίου συμφέροντος, αναγομένους σε άλλη συνταγματική αρχή. Που όπως θα δειχθεί στη συνέχεια κάθε άλλο παρά τεκμηριώνονται στην Αιτιολογική Έκθεση.
-Ο τρίτος λόγος θα αφορά την παράβαση των άρθρων 10§§1,2 της ΕΣΔΑ. Η Κυβέρνηση θα έπρεπε να γνωρίζει ότι περιορισμοί στον αριθμό των τηλεοπτικών αδειών, ήτοι στην ελευθερία εκφράσεως, την οικονομική ελευθερία και τον πλουραλισμό επιτρέπονται κατά την ΕΣΔΑ μόνο για λόγους, που αφορούν κυρίως την εδαφική ακεραιότητα, την ασφάλεια της χώρας, την υγεία και το απόρρητο. Καμία απολύτως σχέση με την Αιτιολογική Έκθεση.
-Όσο για τα τρία επιχειρήματα της Αιτιολογικής Εκθέσεως, είναι τόσο αδύναμα που δύσκολα μπορεί κανείς να φανταστεί ότι μπορούν να δικαιολογήσουν την αδιαμφισβήτητη προσβολή των άρθρων 15§2, 14§9εδ.β´ Συντ. και 10§2 ΕΣΔΑ.
Συνοπτικά:
α) Το κράτος δεν έχει δικαίωμα να κλείνει επιχειρήσεις για να καταστήσει οικονομικά βιώσιμες τις υπόλοιπες. Ούτε κουρεία, ούτε δικηγορικά γραφεία, ούτε τηλεοπτικούς σταθμούς. Στα Συντάγματα των δυτικών δημοκρατιών αυτά τα ρυθμίζει η αγορά και όχι το κράτος.
β) Ο πίνακας της Αιτιολογικής Εκθέσεως, είναι μεροληπτικός, ακατανόητος, ανακριβής και λαθεμένος. Πάντως το επιχείρημα ότι η Ελλάδα πρέπει να το κάνει όπως η "Τσεχία" δεν έχει πιθανότητα στο ΣτΕ. Εκτός και εάν κάποιοι ονειρεύονται στο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο την Τσεχία του "Αστείου" του Κούντερα.
γ) Το επιχείρημα, ότι τάχα οι εξελίξεις της τεχνολογίας, επιβάλλουν περιορισμό του ψηφιακού φάσματος, προκειμένου το "υπόλοιπο" να δοθεί υποχρεωτικά στην κινητή τηλεφωνία είναι αόριστο και μη πειστικό, αν δεν καθοριστεί:
i) Πόσο ακριβώς μέρος του φάσματος θα δοθεί στην κινητή τηλεφωνία και ποια κινητή τηλεφωνία;
ii) Από ποια ακριβώς διάταξη διεθνούς συνθήκης επιβάλλεται η διάθεση του συγκεκριμένου μέρους του φάσματος στην κινητή τηλεφωνία;
iii) Γιατί το υπολειπόμενο μέρος του φάσματος, μετά την αφαίρεση, αρκεί μόνο για 4 τηλεοπτικές άδειες γενικού περιεχομένου;
iv) Γιατί να μην περιοριστούν οι 4 άδειες κρατικής τηλεοράσεως προκειμένου να απελευθερωθεί φάσμα;
Μία Αιτιολογική Έκθεση που δεν δίδει σαφείς απαντήσεις σε αυτά τα εύλογα ερωτήματα απλώς συσκοτίζει, με υψιπετές ψευδοτεχνοκρατικό ύφος, αλλά δεν ξεγελάει έμπειρους δικαστές.
-Ταπεινή συμβουλή από έναν καθηγητή του διοικητικού δικαίου και δικηγόρο στο ΣτΕ για ένα τέταρτο του αιώνα. Η κυβέρνηση να πάρει πίσω την "ακαλαίσθητη" και πρόδηλα αντισυνταγματική ρύθμιση. Πρόκειται για το χρονικό προαναγγελθέντος, βέβαιου και δίκαιου θανάτου.
